signaleert ontwikkelingen in maatschappij en media
Het kabinet Rutte III heeft alert en adequaat gereageerd op de virusuitbraak die ons land pardoes overviel. Het zat er bovenop en liet zich niet echt verrassen. Alles is op z’n pootjes terechtgekomen. Niet omzien in wrok dus. Hoe hebben ze dat voor elkaar gekregen?
Rutte III was tot nu toe kampioen in het scheppen van onvervulde, loze verwachtingen. Alsof men het spreekwoord “Hoge verwachtingen, vangen veel teleurstelling” niet kent. Loze beloftes oogsten teleurstelling, frustratie, woede en agressie. In die volgorde. Het ziet er nu naar uit dat ze hun les geleerd hebben. Optimisme ‘on hold‘, ‘worst case‘ troef? Proactief wordt de nieuwe lijn?
Scenario’s
Er zijn voor verwachtingen drie scenario’s mogelijk.
A. Méér gerealiseerd dan verwacht. Een geval van ‘Under promise, over perform’. Meevallers, leiden tot tevredenheid, senangity. Niet te vaak doen, want dan gaat men structureel méér verwachten en moet je altijd méér waarmaken. Richt je op de ‘worst case’.
B. Gerealiseerd overeenkomstig de belofte. Een woord is een woord. Of, “Zeg wat je doet en doe wat je zegt”. Het meest favoriete scenario. Weet de ander precies waar ie aan toe is.
C. Niet gerealiseerd wat beloofd werd. ‘Over promise, under perform’. Een tegenvaller, een afknapper, teleurstelling, die leidt tot frustratie, vervolgens woede, dan agressie, tenslotte rellen. Valse verwachtingen gewekt, loze beloftes. Nou maakt het ook nog uit of dat bedoeld en structureel gebeurt of incidenteel. Het tast in ieder geval de geloofwaardigheid van de belover(s) aan. Zoiets geldt ook voor de kop van een artikel in een blad of krant die een verwachting wekt die in het artikel niet waargemaakt wordt.
Het was duidelijk dat het Kabinet, Hugo de Jonge voorop, vrolijk beschoeid, tot voor kort koerste op scenario C, dat uiteindelijk strandde in een teleurstelling. Bij zo’n afknapper zou Herman Finkers misschien helpen kunnen. Of juist niet. Te oordelen naar de titel van zijn (hand)boek “De cursus omgaan met teleurstelling gaat niet door“. Daarom, teleurstelling beter voorkomen dan genezen. Het is een kwestie van goed verwachtingsmanagement.
Koersval
Het effect van hoge verwachtingen zie je ook bij het presenteren van de cijfers van bedrijven, bijvoorbeeld van hun kwartaalresultaten. Zijn die (veel) lager dan de markt verwacht, dan duikelt de koers. Bij het opstellen van een begroting kan je beter niet te optimistisch zijn over je omzetontwikkeling. Kan leuk zijn, maar je biedt een teleurstelling een schot voor open doel. Beter de toekomst conservatief inschatten. Een wat grijzer scenario hanteren. Geef meevallers een kans. Scenario A.
Weersverwachting
De enige verwachtingen waar we niet zo zwaar aan tillen als ze niet uitkomen zijn de weersverwachtingen. Een standaardreactie is “Gelukkig dat de mens niets aan het weer kan doen. Dat zou maar oorlog geven”. Een stoïcijnse instelling.
Een bekend voorbeeld van een weersvoorspelling die een beslissende rol speelde was die bij de voorbereiding van D-Day, 6 juni 1944. Het was toen de weerman die het groene licht voor de invasie gaf.
Tailor made
Overigens worden de weersvoorspellingen vandaag de dag steeds nauwkeuriger. Dankzij de toegenomen rekencapaciteit van (quantum) computers en AI. Zie bijvoorbeeld Infoplaza die steeds meer ‘tailor made‘ weersvoorspellingen levert. Marc van den Eerenbeemt schreef er over in de Volkskrant (31 aug 2020) “Steeds preciezer voorspeld”. In de New York Times (27 aug 2020) schreef Marion Renault over “The (booming) business of customized weather forecasts”.
Goed huwelijk
Ter afsluiting, en ter ondersteuning van het voorgaande, een citaat uit een interview van Particia Sellers met de wijze superbelegger Warren Buffett in Forbes (6 okt 2010): “What’s the secret of a great marriage? It’s not looks, nor intelligence, nor money – it’s low expectations”
Wat in het begin van het jaar gold, lijkt nu wat veranderd. Proactief is de insteek geworden. Voor het eerst in twee jaar. Zit proactiviteit niet in de gereedschapskist van een Kabinet of alleen maar niet in dat van Rutte III? De tijd staat niet meer stil..
Edwin Kisman
Lees ook mijn column over ‘vertrouwen’
Vertrouwen, als er daar eens wat meer van was
Dinsdagavond kwam het duo Rutte/de Jong met aangepaste coronamaatregelen. Het debat kan weer beginnen. Een debat over Corona publiekelijk gevoerd, aan de TV borreltafels, draagt niet bij aan de geloofwaardigheid van de wetenschap, van de coronamaatregelen en van de betrokken ‘experts’. Verwarring onder kijkers. Een wetenschappelijk discours is goed. De ene wetenschapper heeft iets gevonden, de ander iets anders en vecht die ene aan. Zo’n debat is prima. Zo groeit onze kennis en onze wetenschap.
Aerosolen
Maarten Keulemans schreef in zijn artikel ‘Luchtoorlog om corona’ (Volkskrant 6 juli 2020) dat 200 wetenschappers in een open brief wezen op het risico van het meeliften van het Covid-19 virus op druppeltjes speeksel die zo klein zijn dat ze een tijdje in de lucht blijven hangen en blijven rondzweven in ongeventileerde ruimtes. Aersolen in binnenruimtes, een soort stabiele luchtemulsie. Ramen open dus. Maurice de Hond had zich al eerder sterk gemaakt voor het idee. Ontmoette als leek veel scepsis van die wetenschappers die een maand later die brief niet ondertekenden. Amrish Baidjoe, veld-epidemioloog en microbioloog, riep het kabinet daarna in een brief op mondkapjes in binnenruimtes te verplichten (NRC 30 juli 2020).
Baat het niet, dan schaadt het niet
In landen om ons heen waren mondkapjes buiten verplicht, Nederland deed niet mee. “Andere cultuur”. De burgemeesters van Amsterdam en Rotterdam kwamen in opstand. Ahmed Aboutaleb zei: “Ik moet mezelf later nog in de ogen kunnen zien”. Hij moest ervan overtuigd zijn dat hij er alles aan gedaan had om uitbreiding van de besmettingen te onderdrukken. Baat het niet dan schaadt het niet. Femke Halsema zal ook zoiets gedacht hebben. Een mondkapje als ‘nudging’ instrument. Aanvankelijk voor bewustwording, daarna voor bewustblijving. Vooral voor (late) pubers voor wie ‘Fear of Missing Out’ (FOMO) leidend is en tegendraadsheid het normaal. Een lichtblauw mondkapje, al of niet drielaags, heeft een sterkere signaalfunctie, dan de ‘fancy’ afsluiters met een tijgerprint of leeuwenmuil.
Mondkapjes
Niet nodig, zei Van Dissel vorig jaar juli een Noors overzicht citerend: “laat 200 duizend mensen een week lang een mondkapje dragen, en je zult misschien één geval van besmetting voorkomen. Een buitengewoon klein effect”. Een typisch voorbeeld van ‘cherry picking’ (“cijfers zijn correct als ze mij welgevallig zijn”). Was het Nederlandse beleid soms gestoeld op het voorkomen van gezichtsverlies: “ Wie A zegt moet A blijven zeggen”? Ook Amrish Baidjo zei dat het erop leek of Nederlandse beleidsmakers waaronder Mark Rutte en RIVM-coronachef van Dissel een imagoprobleem (gezichtsverlies) vreesden als ze van mening zouden veranderen. „Er is zo lang gezegd: mondkapjes werken niet. Dan wordt het lastig daarop terug te komen. Het past in de trend dat er met te veel stelligheid is gecommuniceerd over dingen waarover geen zekerheid was.”
Ongeloofwaardige wetenschap
Augustin Landier, een hoogleraar aan de ‘École des Hautes études commercials de Paris’ en David Thesmas van het ‘Massachusetts Institute of Technology’ schreven in een artikel in Les Echos, “Covis – 19 and the meaning of Scientific Failure’ dat de gezondheidscrisis een gigantische onzekerheid zichtbaar heeft gemaakt en de grenzen van menselijk kennis heeft getoond. Wetenschappers hebben uiteenlopende standpunten ingenomen en zijn regelmatig van mening veranderd. Hebben tegenstrijdige onderzoeksresultaten gepubliceerd en later weer teruggetrokken. “De vrees onder wetenschappers bestaat dat ze uit de crisis komen met een volstrekte ongeloofwaardigeheid”.
Grote golf publikaties
Daar bovenop kwam een tsunami aan publikaties, naar aanleiding van het Covid-19 virus. Een ‘collateral damage’. Een gevolg van de race naar het verlossende vaccin. Gewonnen door Pfizer en BioNTech. Het Allen Institute for AI (AI2) stelde vast dat er in die periode meer dan 130.000 wetenschappelijke publikaties op dit gebied waren verschenen. Voor het merendeel prematuur, soms speculatief, soms op schimmige websites gezet, niet volgens de normen ‘ge-refereed’, veel met voorlopige conclusies en een aantal dat weer werd teruggetrokken.
Beïnvloeding jonge volgers
Uit onverwachte hoek kwam ook nog eens het fotomodel Doutzen Kroes, een “influencer” met 6,5 miljoen volgers. Zij trok de vele tegenstrijdige conclusies van de experts in twijfel. De coronaparadox gaf haar daartoe de ruimte. Ze kwam met een complottheorie en aanbevelingen voor gezond eten. Promotie voor de Powerfoodlijn van haar zuster Renske? Kritisch zijn is goed, maar beïnvloeding, op deze wijze, van 6,5 miljoen jonge, over het algemeen niet zo kritische, volgers leek niet zo verstandig. Een wetenschappelijk debat is inderdaad heel goed voor de ontwikkeling van de wetenschap. Maar dan wel binnen de muren van die wetenschap. Met gesprekspartners die het spel kennen. En naar buiten komen, pas als er consensus is. Ook internationaal. Breng niet het grote publiek in verwarring, dat de logica en het nut van tegengestelde meningen niet kan volgen. Om te voorkomen dat het grote publiek zegt “die experts? ze kunnen me wat”.
Zo was het een jaar geleden en zo is het nog steeds. De tijd lijkt stil te staan.
Edwin Kisman
Als de situatie weer normaal wordt, postcorona, waar gaan we dan werken? ‘Oldskool’ op kantoor of ‘Newskool’, thuis of op andere lokaties? Dat hangt er van af om wie het gaat. Wie de keuzevrijheid heeft, wie niet. Wie wil, wie niet.
Postcorona?
Wanneer zal dat overigens zijn, postcorona: 28 april, 19 mei, 19 juni, 19 juli? Je weet het maar nooit met dit ‘roller coaster’ beleid, met minkukels aan de knoppen, de neurotische risico-inschatting van ‘His Masters Voice’ (RIVM), het falend logistiek management (had het leger ingezet), het ontbrekend gevoel voor urgentie (‘First Things First’) en het ontnemen van eigen verantwoordelijkheid (GGD Noord Limburg, Burgemeesters grote steden). Enfin, we zien wel wanneer het gestrande schip weer vlot getrokken wordt.
Het thuiscohort
Als het eenmaal zover is komt de vraag: blijven we thuis werken of niet? En wie hebben die luxe van een keuze?
De kantoorwerkers: administrateurs, schrijvers, ontwerpers, boekhouders, planners, denkers, tekenaars, cartoonisten, uitgevers, bladenmakers, CEO’s, managers en zo nog wat.
Voor wie het blijft zoals het was?
En wie kunnen niet kiezen?
De handwerkers: lopendeband werkers, chauffeurs, thuisbezorgers, havenarbeiders, stratenmakers, koks, obers, bartenders, zorgpersoneel, schoonmakers, boeren, tuinders, vissers, aannemers, timmerlieden, metselaars, electriciens en ‘last but not least’ de (ongewild) werklozen.
Het nieuwe normaal
De verwachting is dat een deel van het thuiscohort blijft hangen in de corona modus, wat zij beschouwen als het nieuwe normaal. Thuiswerken, in ieder geval buiten kantoor, heeft immers veel voordelen. Het scheelt veel overlegtijd, reistijd en -kosten. Vergaderingen zijn korter. Het nadeel van minder sociaal contact verdriet vooral de extraverten.
Productiviteit
Van de zijde van werkgevers zijn er bedenkingen tegen het thuiswerken. Een ‘systeem 1’ weerstand. De productiviteit van thuiswerkers zou lager liggen. En, voor sommige managers, geldt “We hebben geen controle over ze”. Duidelijk een kwestie van vertrouwen en daarmee samenhangend de verantwoordelijkheid die een werknemer wel of niet heeft gekregen. Dat hangt af van de bedrijfscultuur.
Hogere productiviteit
Die productiviteit is niet persé lager. Japke Bouma schrijft in de NRC van 23 maart 2021 over een grootschalige enquête: “…waarvan de resultaten vorige week bekend werden, om precies te zijn. Uitgevoerd in de periode april-december 2020, onder ruim veertigduizend kantoorwerkers van onder meer de rijksoverheid, door het Center for People and Buildings, de TU Delft en de TU Eindhoven. Daaruit blijkt dat een meerderheid (55 procent) van de thuiswerkers de eigen productiviteit met een vol punt meer waardeert (een 7,7) dan in de periode vóór corona. 70 procent van de thuiswerkers vindt bovendien dat ze zich thuis een stuk beter kunnen concentreren dan op kantoor. Slechts een derde meldde dat het gezamenlijke werk met collega’s lijdt onder thuiswerken. Met andere woorden: het werkt een stuk lekkerder met je manager op afstand”.
Of toch lager?
Een commentaar van de FIPP (International Federation of Periodical Publishers) op de gewijzigde werkomstandigheden, tevens een pleidooi voor een hybride situatie stelt het volgende.
“The first is the shift away from Monday to Friday, 40-hour working weeks towards a flexible office model, with employees working from home 100 per cent of the time in many cases. While this change has many upsides, productivity of home workers is down 40 per cent, and publishers shouldn’t rush to do away with their offices altogether. “The office won’t disappear,” said Señor. “Some journalism just cannot be done from home. Meeting sources, going to events, door-stepping politicians: this is what creates journalism worth paying for.” A hybrid model therefore seems the most likely and desirable arrangement for the future”.
Hybride situatie
Wat zijn de gevolgen voor kantoren? Ook in de hybride praktijk kunnen veel kantoren verkleind of zelfs ontmanteld worden. Er kan een andere bestemming aan worden gegeven: woningen, ‘workspaces’ (neutrale compartimenten in gebouwen) voor zzp’ers en voor in de buurt wonende werknemers.
Wie wil thuis werken?
Veel hangt af van de thuissituatie voor wie wil thuiswerken. Een kleine ruimte, op driehoog achter, drie spetterende kinderen die niet naar school mogen en les moeten hebben? Een slechte relatie? Liever om acht uur ’s ochtends al het huis uit?
Zijn de omstandigheden echter wel goed en heb je bijvoorbeeld een goed ingericht tuinhuisje (Roald Dahl) met supersnel internet, dan is het duidelijk: thuiswerken is favoriet. Dat geldt vooral voor de introverten. Eén dag naar kantoor is ruim voldoende om bij de koffiemachine met je collega’s bij te praten. Voor extraverten ligt die verhouding net andersom.
Andere optie: digitale nomaden
Een andere optie is het zwervend werken, gefaciliteerd door het wereldwijde digitale netwerk (www). Het heeft niet het voordeel van lagere kosten, maar wordt gecompenseerd door een hoge mate van welbevinden (‘well being’).Dankzij de zelfgekozen, stimulerende en creatieve omgeving. Een cocon waarin een ultieme concentratie bereikbaar is. Goed voor denkers, schrijvers, tekenaars, mindmappers. Werken, zwervend langs tropische oorden of in een camper, gewoon in Nederland. Wow.
Creatieve werkplekken
In zijn boek “Dagelijkse Rituelen” beschrijft Mason Curry de gewoontes en werkplekken van een groot aantal schrijvers. Zoals:
Agatha Christie
“Het enige wat ik nodig had was een stevige tafel en een typemachine. Een wastafel met een marmeren blad in de slaapkamer was een goede plek om te schrijven; de eettafel als er niet gegeten werd, was ook geschikt.
Graham Greene
Om de afleiding thuis te ontvluchten, huurde Greene een privéwerkkamer op een geheim adres en met een telefoonnummer dat alleen zijn vrouw kende.
Martin Amis
Amis reed met zijn auto naar een eigen kantoor op zo’n anderhalve kilometer van zijn Londense appartement
Maya Angelou
“Ik heb een hotelkamer waar ik schrijf – een kleine spartaanse kamer met alleen een bed, en soms, als ik geluk heb, met een fonteintje “.
Per saldo: thuiswerken of niet?
Ongetwijfeld wordt het nieuwe normaal voor ‘kantoorwerkers’ anders. De situatie zal nog even schommelen, maar zich op een gegeven moment stabiliseren. Het zal een hybride situatie worden: 30-40% op kantoor, de rest van de werktijd elders, thuis of in een ‘workspace’ ergens anders.
Vergeet echter niet de ‘vleugellamme’ managers die met een wanhopige charme-manipulatie, Mary Howitt citerend, zullen proberen hun ondergeschikten ‘binnen boord’ te houden en hen zullen mailen ‘Will you walk into my parlour?’, zoals de spin riep tegen de vlieg.
Uiteindelijk zal het een ‘macro-meso-micro’ afweging worden van de vóór- en nadelen.
Edwin Kisman
Kijk op YouTube
“The Spider and the Fly” by Mary Howitt (read by Tom O’Bedlam)
Thuiswerken in het pre-internet tijdperk 1986 Koot en Bie
Lees ook gerelateerde columns
Huisarrest: buffelen of lummelen. Hard werken of niksen?
22 apr 2020
Hoe de senangity daalt tijdens de ‘lockdown’
29 april 2020
De werkplek, een veilige en inspirerende cocon
28 sep 2017
Alleen zijn, ten uitvoer gebracht
8 dec 2017
Mobiel werken: de moderne nomade
13 apr 2015
Mobiel schrijven in Indonesië
13 dec 2017
Look back in Anger.
Het is gebleken dat de ironie van mijn vorige blog, “Een jaar corona: omzien in wrok?“ een aantal lezers ontgaan is. Daarom een herkansing.
Lees ‘m nogmaals, nu met een andere bril.
Een paar leestips
Vliegverkeer. Nee SO5 bestaat niet en niemand zal ooit € 15.000 betalen voor een retourtje Amsterdam-Bali.
Uitstekend geregelde vaccinaties? Een uitgekiende strategie? Ho maar.
Vaccins uit eigen kweek? Stier Herman is allang begraven en Pharming zoekt het in geneesmiddelen.
Antivaxxers overgehaald? Geen sprake van. Die leven in de bubble van hun complottheorieën.
Deskundigen ruim voorhanden? Dat wel. Aan tig avondtafels ruim aangeschoven.
Begrijpelijke persconferenties? Voor doven en hooggeletterden wel.
De avondklok aanvaardbaar? Voor jongeren niet, voor ouderen geen probleem.
Edwin Kisman
Het kabinet Rutte heeft alert en adequaat gereageerd op een virusuitbraak die ons land pardoes overviel. Ze zat er bovenop en liet zich niet verrassen. Alles is op z’n pootjes terechtgekomen. Niet omzien in wrok dus. Lees hier maar hoe Rutte cs dat voor elkaar kregen.
Een jaar geleden
Ongeveer een jaar geleden, op 29 april 2020, de pandemie begon net op stoom te komen, schreef ik de blog “Hoe de senangity daalt tijdens de ‘ lockdown’ “. Ik citeer uit deze vooruitblik het onderstaande.
QUOTE
“Tijdens het voortduren van de ‘lockdown‘ daalt het welbevinden van de opgehokte burgers. Waren ze aanvankelijk ‘senang’, allengs zijn ze dat niet meer. Hun ’senangity’ daalt. Is er een goed Nederlands woord voor ‘lockdown‘? Wat dacht u van ‘onthouding‘ of ‘spertijd‘, de avondklok ? De risicogroep, onze kwetsbare oudjes zullen dat fenomeen kennen.”
” De senangity van de kettinggangers daalt. Niet van alle overigens. De verstokte ‘introvert’ geniet. Anders is het gesteld met de ‘extrovert’. Die loopt tegen de muur op. Via het plafond weer omlaag.”
” Of het gezin met twee werkende ouders in een klein appartement, midden in de stad, met vier joelende kinderen, die ook nog eens af en toe les moeten krijgen. Die situatie doet denken aan een kleine kooi met teveel ratten, die elkaar de staart afbijten.”
” Laten we hopen dat de coronaonthouding niet te lang duurt. Het moet anderzijds ook weer niet te snel ophouden. Anders steekt het virus binnen de kortste keren weer z’n kop op. En daarna weer, en dan nog een keer. Dan belanden we in een situatie van periodieke onthouding, tenzij er intussen een pil is uitgevonden. Dé Pil.”
UNQUOTE
Na één jaar, omkijkend: het is goed gegaan
Als we nu terugkijken kunnen we vaststellen dat Rutte cs het eigenlijk heel goed hebben gedaan. Omzien dus zonder wrok. Het liep immers allemaal op rolletjes. Ik geef een paar voorbeelden.
Het ging goed met het vliegverkeer
Pandemieën verspreidden zich vroeger met de snelheid van een zeilschip of kamelenkaravaan, nu gaat het razendsnel de wereld over via Boeing 747’s. Vliegverkeer daarom aan banden gelegd door, internationaal, af te spreken de bezettingsgraad omlaag te brengen tot SO 5 (Seat Occupancy 5%). Dat wil zeggen ca 15 tot 20 passagiers in een Boeing 777, afhankelijk van de stoelindeling. Een economy class retour Amsterdam – Bali ging daardoor omhoog naar € 15.000. Dat de ongelijkheid in de maatschappij hierdoor groter werd is voor lief genomen.
De vaccinaties waren uitstekend geregeld
Een uitgekiende vaccinatiestrategie opgezet volgens het dogma van Dwight Eisenhower “Plannen zijn niets, plannen (aanpassen) is alles”. Een uitgekiende start in de achterhoede van de landenmarathon. Slim, want niets is heerlijker dan inhalen. Op weg naar de koppositie.
Voldoende vaccins uit eigen kweek
De vaccinproductie werd genationaliseerd en vereenvoudigd door gebruik te maken van genetisch gemodificeerde koeien, de zgn mRNA koeien. Pharming had daarvoor de ‘know-how’ in huis (Stier Herman). Bood z’n octrooi aan, ‘open source’ (bedankt Pharming). Betekende de grootschalige omscholing van een groot aantal veehouders. Het mes snijdt aan meer dan twee kanten. Minder CO2 en NH3 uitstoot en boeren een eigentijds onderdak.
Antivaxxers werden overgehaald
Het probleem met de antivaxxers werd ook elegant opgelost. Er werd gezegd: ”Geen probleem. Als u ’t niet wilt, geven wij uw dosis aan iemand anders. Genoeg gegadigden”. Dat riep bij veel antivaxxers een FOMO reactie op. Fear of Missing Out, ook bekend van de verslaving aan sociale media. Resultaat? “Geef mij toch maar m’n dosis”.
Ondersteunende deskundigen ruim voorhanden
Er waren voldoende teams van deskundigen: OMT, het Red Team, een Logistiek Team (het Defensie Team), het Green Team en nog wat andere kleuren. Ik moest denken aan Victory Boogiewoogie van Piet Mondriaan. Elke avond volop ronde tafels in TV studio’s om de dag door te nemen met nog méér deskundigen en nog méér zienswijzen. Allemaal een duit in het zakje. Ideale bronnen van wijsheid voor de onderbouwing van het kabinetsbeleid.
Persconferenties volkomen begrijpelijk
De klare taal van de ‘persconferenties’ was voorbeeldig, elk woord door Irma met armgezwaai onderstreept. 17 miljoen journalisten aan de buis. Fantastisch. Iedereen begreep waar het om en over ging. Ook de laaggeletterden.
De avondklok aanvaardbaar gemaakt
Nog een voorbeeld. De avondklok (spertijd) werd aanvaardbaar gemaakt door het vuurwerkverbod voor jongeren te versoepelen. Rellen werden oogluikend toegestaan, wat ze weer minder aantrekkelijk maakten. Werd gecompenseerd door het kat-en-muis spel met de politie. Dat zorgde voor voldoende adrenaline. Snelrecht, geen taakstraf maar strafblad, een extra kick.
De horeca ook weer open
Zelfs de horeca werd geholpen. In opdracht van het RIVM stelden voedingswetenschappers van de WUR (Wageningen University & Research) een uitgekiend palet van voedingssupplementen samen bedoeld om het menselijk immuunsysteem te versterken. Belangrijkste ingrediënten: vitamine C en vitamine D. Op basis daarvan werden gerechten en dranken ontwikkeld, onder andere voor cocktails. Horeca ondernemingen die hiermee in zee gingen kregen het predikaat “veilig” en daarmee toestemming van het kabinet om open te gaan. Bovendien reageerden verzekeringsmaatschappijen met sponsorcontracten. Zij zagen wel wat in al die gezondheidsbevorderende maatregelen. Restaurants, terrassen, kroegen en speciale jongeren café’s lieten daar geen gras over groeien.
Kortom een eind-goed-al-goed jaar
Alles bijeengenomen is het een goed georkestreerde pandemie geworden, beter dan de Spaanse griep en al die pandemieën daarna. Het kabinet had gelukkig de kennis uit het verleden in z’n rugzak. Sterker nog het had ervan geleerd en het toegepast. Herstel.nl komt als mosterd na de maaltijd.
Chapeau!
Edwin Kisman
Lees de blog
Hoe de senangity daalt tijdens de ‘lockdown’
29 april 2020
..en de volgende. Een jaar lang corona in blogs
Pas op voor loze beloftes
5 februari 2021
Cabinetspeak: denk als een laaggeletterde
12 oktober 2020
De ontwikkeling van het Covid 19-vaccin: van 8 jaar naar 6 maanden. Kan dat?
1 oktober 2020
Die experts, ze zeggen maar wat
5 augustus 2020
De Coronabril, het ei van Columbus?
4 juni 2020
Christo vs Rutte: mijn werk is vooral, overtuigen
2 juni 2020
1,5 meter: de kracht van herhaling
15 mei 2020
Huisarrest: buffelen of lummelen, hard werken of niksen?
22 april 2020
De pandemie: een ‘man-made extinction’?
9 april 2020
Dry January. Een ‘mindset’, die oversloeg van alcohol op vlees, heeft nu ook de sociale media bereikt.
Eén dag ‘offline’. Afgelopen zondag (10 januari) werd een Dry Sunday voor al die meiden van het tijdschrift LINDA.meiden, die meededen aan de actie van het blad #IKGAOFFLINE.
Vergelijking met het Corona virus dringt zich op als we naar nepnieuws kijken. Nepnieuws is besmettelijker dan het COVID-19 virus en verspreidt zich veel sneller.
Besmettelijkheid
De besmettelijkheid is groter. Instant bij contact. Daar kan COVID-19 jaloers op zijn. Géén immuunsysteem dat zich mobiliseert om tegengas te geven.
Overdrachtssnelheid
En de overdracht hoe gaat die en hoe snel? Niet via druppels of aerosolen, maar via een kabel, met de halve lichtsnelheid of via de lucht als radiogolven met de hele lichtsnelheid. De netto snelheid wordt bepaald door de reactiesnelheid van de volgers. Hoe snel geven die het nepnieuws door?
Bereik
Het bereik tenslotte hangt af van de bron. Is dat een influencer met tientallen miljoenen volgers, zoals Donald Trump of is het een Doutzen Kroes, met 6,5 miljoen volgers. Bij de lancering van haar bericht lag de R al op 6.500.000. De verspreiding hangt daarna af van het aantal volgers die haar volgers op hun beurt weer hebben.
Trump moeten we misschien nog even het voordeel van de twijfel geven als we het citaat uit “De Staat” van Plato mogen geloven: ‘Slechts aan de heersers van een staat is het toegestaan om te liegen’.
De snelheid en de grootte van de verspreiding is vergelijkbaar met de flits van een atoomexplosie. Zij is even destructief.
Deepfakes
Nog gevaarlijker dan het gewone nepnieuws zijn de ‘deepfakes‘ , de uiterst realistische audiovisuele variant. In elkaar gesleuteld door kunstmatige intelligentie. Zie het boek van Nina Schick ‘Deepfakes and the infocalypse‘. Samengevat:
‘Deepfakes and the Infocalypse (2020) is an urgent warning about the dangers posed by fake – but extremely realistic – audiovisual material called deepfakes. They are powered by artificial intelligence, and scammers and hackers are already using them to defraud businesses and harass individuals. Governments are joining in, as well; the use of deepfakes for propaganda is growing. We need to actively prepare for a time when deepfakes become commonplace. If we don’t, we’ll barrel headfirst into an information apocalypse. ‘
Marjolein van Trigt interviewde Nina. Het interview verscheen in de Volkskrant van 21 november jl ( p 56). Zie: 2020 Infocalyps VK 21 nov
Het onderwerp is hot. Ook Hella Hueck schreef er een stuk over, in het financieele Dagblad van 23 november. En Arjen Lubach besteedde er in zijn show op Zondag 22 november uitgebreid aandacht aan. Compleet met duidelijke voorbeelden. Je houdt het niet meer uit elkaar. Wat is echt, wat nep? Niet ondenkbaar is dat je Willem Engel (Viruswaarheid), aangeschoven bij BEAU, ziet zeggen:”Dat virus is een waarheid als een koe. We moeten de maatregelen strikt nakomen. Anders ligt alles om je heen binnen de kortste keren plat”. Wat deepfakes al niet kunnen. ’t Is een kwestie van tijd.
Hoog tijd voor een Echt Nieuws Autoriteit (ENA). Binnenkort meer hierover.
Duidelijk! Zo snel mogelijk kijken hoe de R van nepnieuws en deepfakes onder de 1 te krijgen is.
Edwin Kisman
Zie ook
WILL ANTI-VAXXERS MANAGE TO SABOTAGE COVID-19 VACCINE?
Worldcrunch 17 nov 2020
Het boek en de YouTube
Deepfakes and the Infocalypse, Nina Schick
It’s Getting Harder to Spot a Deep Fake Video, Bloomberg
De Vakblad blogs
Afgeserveerd na Viraal Kabaal. De Cancel Culture, heden en verleden
Was het vorig jaar de ophef rond het stikstofplan, nu is ‘t het voorstel voor de stikstofwet, waardoor stikstof weer uit de kast komt. Uit de ijskast van Carola Schouten. Ze bood het op 13 oktober aan de Tweede Kamer aan.
Carola op het slappe koord tussen bouw, industrie, verkeer en boer. Een Gordiaanse knoop van belangen die moeilijk te ontwarren is. Helaas geen Alexander de Grote in de buurt.
Als Deus ex Machina kwam daar de corona. Kon de klimaatcrisis en daarmee het stikstofprobleem even “on hold” worden gezet. Alle aandacht verlegd naar een urgent probleem. Een dichtbije, hoewel onzichtbare dreiging.
Het was snel duidelijk dat het niet duidelijk was.
Wat ze vertelden op 29 september, Mark en Hugo, een soort Kloris & Roosje ‘après la lettre’. Er kwam dan ook snel commentaar. Ik noem er twee.
Commentaren
Commentaar van Ellen Altenburg en Rob Punselie in de NRC van 30 september onder de kop “Moeilijke taal is rem op effectieve coronabestrijding”. Citaat: “…in de coronacommunicatie is tot nu toe nog een grote groep over het hoofd gezien: de groep van laaggeletterden, voor wie complexe taal een uitdaging is.”
Die dag, in dezelfde krant, een redactioneel commentaar onder de kop “Coronacrisis is nu ook een communicatiecrisis”.
Ik ben het ermee eens. De gebruikte taal is te moeilijk. Onderonsjes jargon.
Vergeten doelgroep
De vergeten doelgroep zijn de 2,5 miljoen laaggeletterden. Inwoners van Nederland, ouder dan 16 jaar, die op hun begripsniveau bediend moeten worden. Eenvoudig Nederlands, niet perse Jip en Janneke taal. Ze worden vergeten in tegenstelling tot de 1,5 miljoen slechthorenden, waarvoor Irma Sluis en haar collega’s ingeschakeld zijn.
Onderonsjes jargon
“De exponentiële groei van het aantal coronabesmettingen, waarvan de bron niet te herleiden is”. Exponentiële groei bijvoorbeeld. Wie weet wat dat is? Hoger opgeleiden met een bèta achtergrond: “O ja, de Y-as is logaritmisch”. De overige hooggeletterden vermoeden dat het om een groei sneller-dan-snel gaat. En de rest? Die moet toch ook weten wat het duo Mark en Hugo staat te vertellen?
Geen verrassing
De kritiek hoeft het kabinet niet te verrassen. Vorig jaar schreef Peter Winterman in het AD van 23 oktober een artikel onder de kop: “Kabinet vindt eigen communicatie lastig te snappen: 100 taalexperts ingezet“. Het kabinet stelde een brigade van honderd taalexperts aan om brieven van de overheid begrijpelijker te maken. De taalcoaches trokken het land in om ambtenaren te helpen bij het schrijven van duidelijkere teksten” . Voor die Direct Duidelijke Brigade werd voor één jaar € 3 mln uitgetrokken. De resultaten van deze Brigade, na een jaar, leest u hier 2020 Taalbrigade 13 okt
De persconferentie van 13 oktober is ook onderhanden genomen! Zie Persconferentie 13.10.20.
Eerste stap?
De noodzaak begint echter door te dringen. Er sluipt al wat rechttoe rechtaan beeldspraak binnen. Goed te begrijpen. In het NPO gesprek met de Minister-president afgelopen vrijdag, sprak deze van een probleem dat ie “plat geslagen had met een hamer. ‘t Was echter nog niet plat genoeg”. De volgende klap volgt dinsdag.
Denk als een toehoorder, als een laaggeletterde
Er zijn meer voorbeelden van onbegrijpelijk taalgebruik. Zie de andere blogs die ik over klare taal geschreven heb.
Denk maar aan de kruistocht van Paul Romer, tegen het taalgebruik van zijn ambtenaren bij de Wereldbank. Zijn boodschap “Iedereen bij de bank zou ernaar moeten streven helder en beknopt proza te produceren. Dat bespaart de lezer tijd en inspanning. We moeten meer aan de lezer denken”. Hij kreeg het niet voor elkaar. Moest vertrekken bij de bank. Ontving wel vorig jaar de Nobelprijs voor Economie.
Ook voor de persconferenties van Mark en Hugo geldt: denk als een toehoorder, denk als een laaggeletterde
Boodschap niet aangekomen
De boodschap waar het nu om gaat is niet begrepen, niet omarmd, niet aanvaard, terzijde gelegd, niet in de praktijk gebracht en niet bestendig. Kortom niet aangekomen. De boodschap “Beperk de virale belasting” is eigenlijk heel simpel. Het motto voor de ondersteuning zou dat van de Drie Musketiers kunnen zijn: “Eén voor allen en allen voor één”.
Hoe zou het anders kunnen?
Kabinet, zoek een tekstschrijver die in de juiste taal, heldere teksten voor de persconferenties schrijft.
Of schakel naast de gebarende Irma Sluis een simultaanvertaler in, die de taal van Mark en Hugo in eenvoudig Nederlands vertaalt.
Nu zijn er tolken zat, voor het vertalen van een vreemde taal naar het Nederlands en andersom. Maar tolken die Hoog Nederlands naar Laag Nederlands vertalen moeten nog geschoold worden.
De hoogste tijd.
Edwin Kisman
Zie de Klare Taal Blogs
Bankspeak? Denk als een lezer – 27 april 2018
Courtspeak? Denk als een rechter – 2 mei 2018
Financespeak: klaretaal graag, denk als een geldlener – 22 mei 2018
De Klare Taal Compagnie – 24 oct 2019
Direct Duidelijk Brigade
Zie mededeling 13.10.20
Persconferentie 13 oktober 2020
Een wetenschappelijk discours. Heel goed. De ene wetenschapper heeft iets gevonden. De ander heeft iets anders gevonden en vecht die ene aan. Debat prima. Zo groeit onze kennis. Maar dat debat draagt niet bij aan de geloofwaardigheid van de coronamaatregelen en van de betrokken ‘experts’.
Luchtoorlog
Maarten Keulemans schrijft in zijn artikel ‘Luchtoorlog’om corona’ (Volkskrant 6 juli) dat 200 wetenschappers in een open brief hebben gewezen op het risico van het meeliften van het Covid-19 virus op druppeltjes speeksel die zo klein zijn dat ze een tijdje in de lucht blijven hangen. En in een ongeventileerde ruimte blijven rondzweven. Aersolen in binnenruimtes. Een soort stabiele luchtemulsie. Ramen open dus. Maurice de Hond had zich al eerder sterk gemaakt voor het idee. Ontmoette veel skepsis. Van wetenschappers die een maand later die brief niet zouden ondertekenen.
Amrish Baidjoe, veld-epidemioloog en microbioloog, riep het kabinet onlangs in een brief op mondkapjes in binnenruimtes te verplichten (NRC 30 juli).
Mondkapjes, ja /nee
In landen om ons heen zijn mondkapjes buiten verplicht. Nederland doet niet mee. De burgemeesters van Amsterdam en Rotterdam komen in opstand. Ahmed Aboutaleb zegt: “Ik moet mezelf later nog in de ogen kunnen zien”. Hij moet ervan overtuigd zijn dat hij er alles aan heeft gedaan om uitbreiding van de besmettingen te onderdrukken. Baat het niet dan schaadt het niet. Femke Halsema zal ook zoiets gedacht hebben.
Een mondkapje als ‘nudging’ instrument. Aanvankelijk voor bewustwording, nu dan voor bewustblijving. Vooral voor (late) pubers voor wie FOMO leidend is en tegendraadsheid het normaal. Een lichtblauw mondkapje, al of niet drielaags, heeft m.i. een sterkere signaalfunctie, dan de ‘fancy’ afsluiters met een tijgerprint of leeuwenmuil.
Gezichtsverlies
Niet nodig, zei Van Dissel woensdag 28 juli een Noors overzicht citerend: “laat 200 duizend mensen een week lang een mondkapje dragen, en je zult misschien één geval van besmetting voorkomen. Een buitengewoon klein effect”. Een typisch voorbeeld van ‘cherry picking’ (“cijfers zijn correct als ze mij welgevallig zijn”). Is het Nederlandse beleid soms gestoeld op het voorkomen van gezichtsverlies: “ Wie A zegt moet A blijven zeggen”?
Ook Amrish Baidjo zegt dat het lijkt of Nederlandse beleidsmakers als premier Mark Rutte en RIVM-coronachef van Dissel een imagoprobleem vrezen als ze omgaan. „Er is zo lang gezegd: mondkapjes werken niet. Dan wordt het lastig daarop terug te komen. Het past in de trend dat er met te veel stelligheid is gecommuniceerd over dingen waarover geen zekerheid was.”
Ongeloofwaardig
Augustin Landier, hoogleraar aan de HEC Paris en David Thesmas MIT schrijven in een artikel in Les Echos , “Covis – 19 and the meaning of Scientific Failure’ dat de gezondheidscrisis een gigantische onzekerheid zichtbaar heeft gemaakt en de grenzen van menselijk kennis heeft getoond.
Wetenschappers hebben uiteenlopende standpunten ingenomen en zijn regelmatig van mening veranderd. Hebben tegenstrijdige onderzoeksresultaten gepubliceerd en later weer teruggetrokken.
“ De vrees onder wetenschappers bestaat dat ze uit de crisis komen met een volstrekte ongeloofwaardigeheid”.
Tsunami
Daar bovenop komt een tsunami aan publikaties, naar aanleiding van het Covid-19 virus. Een ‘collateral damage’. Een gevolg van de race naar het verlossende vaccin.
Het Allen Institute for AI (AI2) stelde vast dat er de laatste tijd meer dan 130.000 wetenschappelijke publikaties op dit gebied zijn verschenen. Voor het merendeel prematuur, soms speculatief, soms op schimmige websites gezet, niet ‘gerefereed’ zoals het hoort, veel met voorlopige conclusies, een aantal dat intussen alweer teruggetrokken is.
Coronaparadox
Uit onverwachte hoek komt ook nog eens het fotomodel Doutzen Kroes, een “influencer” met, naar ik las, 6,5 miljoen volgers. Zij trekt de vele tegenstrijdige conclusies van de experts in twijfel. Het is de coronaparadox die haar de ruimte geeft. Met een complottheorie en aanbevelingen voor gezond eten. Promotie voor de Powerfoodlijn van haar zuster Renske?
Kritisch zijn is goed, maar beïnvloeding op deze wijze van 6,5 miljoen jonge, over het geheel genomen niet kritische, volgers lijkt niet zo verstandig.
Verwarring
Een wetenschappelijk debat, inderdaad heel goed voor de wetenschap. Maar wel binnen de muren van de wetenschap. Met gesprekspartners die het spel kennen. Maar naar buiten toe alleen als er consensus is. Ook internationaal. Breng niet het grote publiek in verwarring, dat de logica van tegengestelde meningen niet kan volgen.
Anders leidt: ‘die experts, ze zeggen maar wat’ tot ‘die experts, ze kunnen me wat’.
Edwin Kisman
Een pandemie, wat doe je er tegen?
De routekaart van Rutte, ontworpen door een Management Outbreak Team, een monodisciplinair team van deskundigen, beval een ‘lockdown’ aan (wat was er intelligent aan?). Iedereen opgehokt. Anderhalve meter afstand houden, handen wassen, in elleboog niezen, papieren zakdoekjes. Het zekere voor het onzekere. Een schot hagel op een onzichtbare vijand. Lekker ruim aangevlogen met nogal wat ‘collateral damage’. Een passende oorlogsterm: onbedoelde nevenschade. Heftige impact. Veel burgers en hun bedrijvigheid getroffen.
Traceren
De volgende fase was gerichter. Besmette personen traceren, die afzonderen en het boekhouden van hun contacten. Die volgen en zonodig ook afzonderen. Een stamboom van de verspreiding. De multiplicatie, de R-factor, vaststellen.
Om een goed beeld te krijgen moet iedereen, tegelijkertijd getest worden. En moet iedereen bereid zijn de ‘tracking app’ op z’n smartphone te installeren en te gebruiken. Een set Kritische Succes Factoren waaraan bij lange na niet voldaan kan worden.
Polderen dan maar. Een ‘satisficer’ aan de klus zetten en tekortkomingen voor lief nemen. Intussen de teugels laten vieren onder druk van protesterende en steigerende extroverten, die niet meer zonder hun biertje en een gezellige kout op een terrasje kunnen. Tegelijkertijd de ‘collateral damage’ beperken, hopelijk op tijd.
Privacy
Naast dit practische probleem speelt ook het bezwaar van de inbreuk op de privay. De weg naar de hel. Hallo dictatoriaal, vaarwel democratie. Een poging hieraan tegemoet te komen was het intitatief van een consortium van de drie grootste landen van de EU – Frankrijk, Italië en Duitsland – geassisteerd door een van de kleinste EU landen, Estland, een ICT pionier. Doel, het ontwikkelen van (een mondvol), ‘Privacy-Preserving Proximity Tracing’. Veilig het voetspoor van Covid-19 volgen, daar kan toch niemand bezwaar tegen hebben?
Vaccinatie vs antivax
Preventie is mogelijk maar pas op de lange duur. Immunisatie door vaccinatie. Eind van het jaar? ” Forget it mr. President” . Voor het zover is, zijn we (minstens) anderhalf jaar verder. Wat nog snel is want hoe zit het met de bewering van farmabedrijven dat de ontwikkeling van een vaccin een jaar of acht duurt. Dat lang daarna het spul nog door octrooien beschermd moet worden, voor ze generiek mogen worden. Reden waarom vaccins en medicijnen zo duur zijn. En heb je eenmaal het vaccin, dan krijg je nog te maken met een horde anti-vaxxers die, gesteund door hun complottheorieën, pal vóór de vaccinators gaan staan.
Vermijdings-app
Waar testen en tracking nog min of meer achteraf wijsheid oplevert en ophokking een te grote nevenschade in de vorm van een economie op apegapen veroorzaakt is er behoefte aan een alternatieve stap in het routeplan. Een ‘real time’ waarneming. Een soort vermijdings-app, waarmee je meteen kunt zien of iemand besmet is, Covid-19 kan overdragen, zodat je met een boog om hem of haar heen kan lopen en hem of haar kan verzoeken linea recta naar huis te gaan, om daar met de vinger op de 112 knop af te wachten of er verschijnselen gaan komen en of ze erger worden.
Bril voor real-time waarneming
Zoiets zou fantastisch zijn. En zie. Onverwachts heeft zich een nieuwe ontwikkeling voorgedaan.
Niet van een van de vele op vaccins zwoegende farmabedrijven, ook niet van een app ontwikkelende Bluetooth company maar van een opticienketen. Specsavers, bekend van de vele TV commercials, komt er mee! Chapeau. Een bril ontwikkeld in samenwerking met het Dutch Polymer Institute (DPI). Een idee van Piet Lemstra (DPI), toevallig opgekomen tijdens een gesprek over koetjes en kalfjes met Ben Feringa , onze Nobelprijswinnaar chemie, bij de koffiemachine op het Organisch Lab van de RUG. Aan het begin van dit millenium.
De koers van Specsavers, als een raket omhoog! En die van AstraZeneca, Pfizer, Johnson & Johnson, Merck en van Moderna, leeggelopen. Maar die hebben toch al miljarden van Trump gekregen.Die van Pharming heb ik niet gevolgd.
Geschenk aan de wereld
De koers van Specsavers weer knallend omlaag toen via het Specsavers-platform bekend werd dat zij de technologie ‘for free‘ aan de hele wereld zouden schenken. Onder invloed van Xi Jinping, het China waar Piet Lemstra nu zit. Trouwens, bij nader inzien een ijzersterk staaltje van ‘branding’. Het merk Specsavers kan niet meer stuk. “Savers of the World”.
Nanopolymeer
Wat behelst de ontdekking? Een polymeer, met bruggen van nanodeeltjes tussen de polymeerketens (een synthesevoorschrift volgt bij de officiële introductie), herkent Covid-19 door de speciale straling, die een besmet persoon uitzendt. Straling met een heel nauwe bandbreedte. Toevallig ontdekt door een laborant die kijkend door de kolf waarin de polymerisatie plaats vond een bezoeker van het lab voorbij zag lopen. Die lichtte fel op. Eureka. De bezoeker getest, bleek besmet te zijn. Associatief denken.
Productie snel opgetuigd
Verwacht wordt dat binnen twee maanden in een groot aantal landen, met name India, met Chinese snelheid ‘Corona’ brillenfabrieken zullen worden opgezet. En dat in september de eerste ‘batches’ van de band rollen. Target, begin oktober 3 miljard brillen, afgeleverd en wel. Wel even een logistiek probleem.Voor het gerief van een jongere doelgroep wordt ook de productie van ‘Corona’contactlenzen ter hand genomen.
Financiering
Het project wordt gefinancierd door de WHO, met extra steun van de EU en China. De VS heeft zich teruggetrokken en focust geheel op het middel van de Grote Leider, die er van overtuigd is dat Covid-19 meelift op de rug van de malariaparasiet. Een grote fabriek van DuPont in Wilmington, Delaware, wordt omgebouwd tot productiefaciliteit voor hydroxychloroquine. Eerste leveranties gaan naar Washington. Over enige tijd wordt het weer gebruikelijk in stilstaande wateren DDT te spuiten. Zal je zien.
SightDown, LockOpen
Hallelujah. Geen anderhalve meter meer. Real time waarneming van besmetting. Constateren in plaats van deduceren. Iedereen blijft uit de buurt van besmette personen. Die worden zo snel mogelijk aan de publieke ruimte onttrokken. Restaurants en café’s mogen weer vol. Geen senioren en dikke mensen meer geweerd. De uitsmijter aan de ingang houdt de zaak in de gaten. Wijst een besmet persoon de deur en de weg naar z’n huis. De R-factor is binnen de kortste keren gezakt tot 0,1 loopt snel naar 0.
De economie beleeft niet een L-curve maar de vurig gehoopte V-curve of hockeystick. Feestmutsen op.
Na twee maanden van ‘sightdown’ mogen de brillen weer af. Goed bewaren voor de volgende golf.
Edwin Kisman
Lees ook de andere blogs over corona
Christo vs Rutte: mijn werk is vooral, overtuigen – 2 juni 2020
1,5 meter: de kracht van herhaling – 15 mei 2020
Hoe de senangity daalt tijdens de ‘lockdown’ – 29 april 2020
Huisarrest: buffelen of lummelen, Hard werken of niksen? – 22 april 2020
De pandemie: een ‘man-made extinction’? – 9 april 2020
Weerstand tegen verandering. Wat doe je er tegen? – 5 november 2019
Tijdens het voortduren van de ‘lockdown’ daalt het welbevinden van de opgehokte burgers. Waren ze aanvankelijk senang, allengs zijn ze dat niet meer. Hun senangity daalt.
Spertijd
Is er een goed Nederlands woord voor ‘lockdown‘? Wat dacht u van ‘onthouding’ of ‘spertijd’, de avondklok ? De risicogroep, onze kwetsbare oudjes zullen dat fenomeen kennen. Verschil met toen, het is nu een dagklok, 24/7. De term past goed in de oorlogstaal die de overheid bezigt. Men heeft het over aanval, verdediging en angst. Oorlog!
Extrovert/introvert
De senangity van de kettinggangers daalt. Niet van alle overigens. De verstokte introvert geniet. Zoals Lotte Beckers schreef in De Morgen van 10 april. “Voor de introverte mens is de lockdown als een warme deken: Ik heb zoveel energie dat ik zowaar zélf vrienden opbel ”. Ze gaat verder: “zijn normale leven wordt plots ‘quarantaine’ genoemd”.
Anders is het gesteld met de extrovert. Die loopt tegen de muur op. Via het plafond weer omlaag. Daar zit ie dan, op de bank.
Rattenkooi
Of het gezin met twee werkende ouders in een klein appartement, midden in de stad, met vier joelende kinderen, die ook nog eens af en toe les moeten krijgen. Die situatie doet denken aan een kleine kooi met teveel ratten, die elkaar de staart afbijten. Veel meldingen van huiselijk geweld.
Senangity
Het welbevinden kalft in de meeste gevallen af nu de coronaonthouding voortduurt.
De senangity, een maat voor welbevinden, daalt.
Iemand die zich “kiplekkerrr”voelt, om met Soekarno te spreken toen Willem Oltmans hem er naar vroeg, is senang. Heeft een hoge senangity score.
Die score loopt van 0 tot 10. Een verliefd stelletje scoort 9 of misschien zelfs wel 10. Een zuurpruim komt niet verder dan 3.
Hoe verloopt de senangity?
De scores bij de coronaonthouding verlopen heel verschillend. We zagen al de verschillen tussen de extrovert en z’n introverte tegenhanger. Introverten: van 7 naar 9. Extroverten: van 9 naar 3
Ga zelf maar eens na hoe het verloopt bij:
* kleine ondernemers, restaurateurs, bloemkwekers
* interieur verzorgsters die niet naar hun opdrachtgevers kunnen
* het knallende gezin, dat ‘s ochtends huiswerk moet maken
* de thuiswerker die verlangt naar de koffiemachine op kantoor
* bezorgers van online bestellingen, die de klant altijd thuis treffen
* verkopers van antiseptische handgels (Unilever)
* Flowtraders die schatten verdienen aan de snelle koersfluctuaties
* grote multinationals die aanspraak kunnen maken op de NOW regeling
Als je er even voor gaat zitten kom je een heel eind.
Bodemprotest
De score door de ‘lockdown’ of de ‘spertijd’ is na enkele weken voor de meesten aardig gedaald. Van groepsimmuniteit zal het niet zo snel komen, eerder ontstaat een groepsonbehagen. De groepsscore zakt door een bodem. Met het risico van een Februaristaking, om bij de oorlogstaal te blijven. Lansing (Michigan) en Berlijn hebben het voorbeeld al gegeven. En gisteren was er de ‘pilot’ in Den Haag.
Tien overlevingstips
Hoe houd je het thuis een beetje onder controle? Hoe houd je je welbevinden boven de bodemscore? Tien overlevingstips, in willekeurige volgorde, om het klimaat in huis leefbaar te houden. Het gaat vooral om het vermijden van negatieve energie. Zijn er open deurtjes bij? Sla die over.
Beweeg. Beweeg vooral je armen, door regelmatig je hand over je hart te strijken.
Tolereer. Tolereer zaken die je in de pre-coronafase niet zou tolereren.
Accepteer. Accepteer zaken waar je niets aan kan doen. Los op waar je wel iets aan kan doen.
Geduld. Oefen je voortdurend in geduld. Streef naar engelengeduld.
Segmenteer. Een probleem? Snijd dat in kleine partjes. Pak het aan, part-per-part.
Lanterfant. Lummel kort, een paar keer per dag. Doe af en toe niks.
Boos. Tel tot tien voor je uitbarst. Denk intussen aan iets moois.
Verwachting. Verwacht niets, dan kan je ook niet teleurgesteld worden.
Structuur. Breng regelmaat aan in je dag. Maak ‘s ochtends een plan, vat ‘s avonds de dag samen. Beide puntsgewijs. Waar kan je tevreden op terugkijken (hoge score)?
Relax. Schaf een ‘noise cancelling’ koptelefoon aan, bijv. de Bose 700, en luister een paar keer per dag een kwartiertje naar rustgevende muziek.
Het boek van Wil Derkse ‘Een levensregel voor beginners’bevat ook nuttige richtlijnen.
Periodieke onthouding
Laten we hopen dat de coronaonthouding niet te lang duurt.
Het moet anderzijds ook weer niet te snel ophouden. Anders steekt het virus binnen de kortste keren weer z’n kop op. En daarna weer, en dan nog een keer. Dan belanden we in een situatie van periodieke onthouding, tenzij er intussen een pil is gevonden.
Dé Pil.
Edwin Kisman
Lees ook de volgende blogs
Introvert 1
Ben je introvert? Hoezo, is dat erg dan? – 16 juni 2017
Introvert 2
Waarom zijn sommige heel slimme mensen zo stil? – 16 juli 2017
Lanterfanten
Huisarrest: buffelen of lummelen? Hard werken of niksen?
Powernap
De ‘Power Nap om de dag goed door te komen – 11 januari 2017
Alleen zijn
Alleen zijn ten uitvoer gebracht – 8 december 2017
Pommodore
Last van uitstelgedrag? Een Pommodoro en een wekker kunnen je helpen – 26 aug 2017
Procrastinatie
Procrastinatie? Deadline niet gehaald? – 29 april 2016
