Het is alsof de tijd stil staat. Het coronadebat kabbelt door.

Dinsdagavond kwam het duo Rutte/de Jong met aangepaste coronamaatregelen. Het debat kan weer beginnen. Een debat over Corona publiekelijk gevoerd, aan de TV borreltafels, draagt niet bij aan de geloofwaardigheid van de wetenschap, van de coronamaatregelen en van de betrokken ‘experts’. Verwarring onder kijkers. Een wetenschappelijk discours is goed. De ene wetenschapper heeft iets gevonden, de ander iets anders en vecht die ene aan. Zo’n debat is prima. Zo groeit onze kennis en onze wetenschap.

Aerosolen
Maarten Keulemans schreef in zijn artikel ‘Luchtoorlog om corona’ (Volkskrant 6 juli 2020) dat 200 wetenschappers in een open brief wezen op het risico van het meeliften van het Covid-19 virus op druppeltjes speeksel die zo klein zijn dat ze een tijdje in de lucht blijven hangen en blijven rondzweven in ongeventileerde ruimtes. Aersolen in binnenruimtes, een soort stabiele luchtemulsie. Ramen open dus. Maurice de Hond had zich al eerder sterk gemaakt voor het idee. Ontmoette als leek veel scepsis van die wetenschappers die een maand later die brief niet ondertekenden. Amrish Baidjoe, veld-epidemioloog en microbioloog, riep het kabinet daarna in een brief op mondkapjes in binnenruimtes te verplichten (NRC 30 juli 2020).

Baat het niet, dan schaadt het niet
In landen om ons heen waren  mondkapjes buiten verplicht, Nederland deed niet mee. “Andere cultuur”. De burgemeesters van Amsterdam en Rotterdam kwamen in opstand. Ahmed Aboutaleb zei: “Ik moet mezelf later nog in de ogen kunnen zien”. Hij moest ervan overtuigd zijn dat hij er alles aan gedaan had om uitbreiding van de besmettingen te onderdrukken. Baat het niet dan schaadt het niet. Femke Halsema zal ook zoiets gedacht hebben. Een mondkapje als ‘nudging’ instrument. Aanvankelijk voor bewustwording, daarna voor bewustblijving. Vooral voor (late) pubers voor wie ‘Fear of Missing Out’ (FOMO) leidend is en tegendraadsheid het normaal. Een lichtblauw mondkapje, al of niet drielaags, heeft een sterkere signaalfunctie, dan de ‘fancy’ afsluiters met een tijgerprint of leeuwenmuil.

Mondkapjes
Niet nodig, zei Van Dissel vorig jaar juli een Noors overzicht citerend: “laat 200 duizend mensen een week lang een mondkapje dragen, en je zult misschien één geval van besmetting voorkomen. Een buitengewoon klein effect”. Een typisch voorbeeld van ‘cherry picking’ (“cijfers zijn correct als ze mij welgevallig zijn”). Was het Nederlandse beleid soms gestoeld op het voorkomen van gezichtsverlies: “ Wie A zegt moet A blijven zeggen”? Ook Amrish Baidjo zei dat het erop leek of Nederlandse beleidsmakers waaronder Mark Rutte en RIVM-coronachef van Dissel een imagoprobleem (gezichtsverlies) vreesden als ze van mening zouden veranderen. „Er is zo lang gezegd: mondkapjes werken niet. Dan wordt het lastig daarop terug te komen. Het past in de trend dat er met te veel stelligheid is gecommuniceerd over dingen waarover geen zekerheid was.”


Ongeloofwaardige wetenschap

Augustin Landier, een hoogleraar aan de ‘École des Hautes études commercials de Paris’ en David Thesmas van het ‘Massachusetts Institute of Technology’ schreven in een artikel in Les Echos, “Covis – 19 and the meaning of Scientific Failure’ dat de gezondheidscrisis een gigantische onzekerheid zichtbaar heeft gemaakt en de grenzen van menselijk kennis heeft getoond. Wetenschappers hebben uiteenlopende standpunten ingenomen en zijn regelmatig van mening veranderd. Hebben tegenstrijdige onderzoeksresultaten gepubliceerd en later weer teruggetrokken. “De vrees onder wetenschappers bestaat dat ze uit de crisis komen met een volstrekte ongeloofwaardigeheid”.

Grote golf publikaties 
Daar bovenop kwam een tsunami aan publikaties, naar aanleiding van het Covid-19 virus. Een ‘collateral damage’. Een gevolg van de race naar het verlossende vaccin. Gewonnen door Pfizer en BioNTech. Het Allen Institute for AI (AI2) stelde vast dat er in die periode meer dan 130.000 wetenschappelijke publikaties op dit gebied waren verschenen. Voor het merendeel prematuur, soms speculatief, soms op schimmige websites gezet, niet volgens de normen ‘ge-refereed’, veel met voorlopige conclusies en een aantal dat weer werd teruggetrokken.

Beïnvloeding jonge volgers
Uit onverwachte hoek kwam ook nog eens het fotomodel Doutzen Kroes, een “influencer” met 6,5 miljoen volgers. Zij trok de vele tegenstrijdige conclusies van de experts in twijfel. De coronaparadox gaf haar daartoe de ruimte. Ze kwam met een complottheorie en aanbevelingen voor gezond eten. Promotie voor de Powerfoodlijn van haar  zuster Renske? Kritisch zijn is goed, maar beïnvloeding, op deze wijze, van 6,5 miljoen jonge, over het algemeen niet zo kritische, volgers leek niet zo verstandig. Een wetenschappelijk debat is inderdaad heel goed voor de ontwikkeling van de wetenschap. Maar dan wel binnen de muren van die wetenschap. Met gesprekspartners die het spel kennen. En naar buiten komen, pas als er consensus is. Ook internationaal. Breng niet het grote publiek in verwarring, dat de logica en het nut van tegengestelde meningen niet kan volgen. Om te voorkomen dat het grote publiek zegt “die experts? ze kunnen me wat”.

Zo was het een jaar geleden en zo is het nog steeds. De tijd lijkt stil te staan.

Edwin Kisman

Die experts, ze zeggen maar wat

Een wetenschappelijk discours. Heel goed. De ene wetenschapper heeft iets gevonden. De ander heeft iets anders gevonden en vecht die ene aan. Debat prima. Zo groeit onze kennis. Maar dat debat draagt niet bij aan de geloofwaardigheid van de coronamaatregelen en van de betrokken ‘experts’.

Luchtoorlog
Maarten Keulemans schrijft in zijn artikel ‘Luchtoorlog’om corona’ (Volkskrant 6 juli) dat 200 wetenschappers in een open brief hebben gewezen op het risico van het meeliften van het Covid-19 virus op druppeltjes speeksel die zo klein zijn dat ze een tijdje in de lucht blijven hangen. En in een ongeventileerde ruimte blijven rondzweven. Aersolen in binnenruimtes. Een soort stabiele luchtemulsie. Ramen open dus. Maurice de Hond had zich al eerder sterk gemaakt voor het idee. Ontmoette veel skepsis. Van wetenschappers die een maand later die brief niet zouden ondertekenen.
Amrish Baidjoe, veld-epidemioloog en microbioloog, riep het kabinet onlangs in een brief op mondkapjes in binnenruimtes te verplichten (NRC 30 juli).

Mondkapjes, ja /nee
In landen om ons heen zijn  mondkapjes buiten verplicht. Nederland doet niet mee. De burgemeesters van Amsterdam en Rotterdam komen in opstand. Ahmed Aboutaleb zegt: “Ik moet mezelf later nog in de ogen kunnen zien”. Hij moet ervan overtuigd zijn dat hij er alles aan heeft gedaan om uitbreiding van de besmettingen te onderdrukken. Baat het niet dan schaadt het niet. Femke Halsema zal ook zoiets gedacht hebben.
Een mondkapje als ‘nudging’ instrument. Aanvankelijk voor bewustwording, nu dan voor bewustblijving. Vooral voor (late) pubers voor wie FOMO leidend is en tegendraadsheid het normaal. Een lichtblauw mondkapje, al of niet drielaags, heeft m.i. een sterkere signaalfunctie, dan de ‘fancy’ afsluiters met een tijgerprint of leeuwenmuil.

Gezichtsverlies
Niet nodig, zei Van Dissel woensdag 28 juli een Noors overzicht citerend: “laat 200 duizend mensen een week lang een mondkapje dragen, en je zult misschien één geval van besmetting voorkomen. Een buitengewoon klein effect”. Een typisch voorbeeld van ‘cherry picking’ (“cijfers zijn correct als ze mij welgevallig zijn”). Is het Nederlandse beleid soms gestoeld op het voorkomen van gezichtsverlies: “ Wie A zegt moet A blijven zeggen”?

Ook Amrish Baidjo zegt dat het lijkt of Nederlandse beleidsmakers als premier Mark Rutte en RIVM-coronachef van Dissel een imagoprobleem vrezen als ze omgaan. „Er is zo lang gezegd: mondkapjes werken niet. Dan wordt het lastig daarop terug te komen. Het past in de trend dat er met te veel stelligheid is gecommuniceerd over dingen waarover geen zekerheid was.”

Ongeloofwaardig
Augustin Landier, hoogleraar aan de HEC Paris en David Thesmas MIT schrijven in een artikel in Les Echos , “Covis – 19 and the meaning of Scientific Failure’ dat de gezondheidscrisis een gigantische onzekerheid zichtbaar heeft gemaakt en de grenzen van menselijk kennis heeft getoond.
Wetenschappers hebben uiteenlopende standpunten ingenomen en zijn regelmatig van mening veranderd. Hebben tegenstrijdige onderzoeksresultaten gepubliceerd en later weer teruggetrokken.
“ De vrees onder wetenschappers bestaat dat ze uit de crisis komen met een volstrekte ongeloofwaardigeheid”.

Tsunami
Daar bovenop komt een tsunami aan publikaties, naar aanleiding van het Covid-19 virus. Een ‘collateral damage’. Een gevolg van de race naar het verlossende vaccin.
Het Allen Institute for AI (AI2) stelde vast dat er de laatste tijd meer dan 130.000 wetenschappelijke publikaties op dit gebied zijn verschenen. Voor het merendeel prematuur, soms speculatief, soms op schimmige websites gezet, niet ‘gerefereed’ zoals het hoort, veel met voorlopige conclusies, een aantal dat intussen alweer teruggetrokken is.

Coronaparadox
Uit onverwachte hoek komt ook nog eens het fotomodel Doutzen Kroes, een “influencer” met, naar ik las, 6,5 miljoen volgers. Zij trekt de vele tegenstrijdige conclusies van de experts in twijfel. Het is de coronaparadox die haar de ruimte geeft. Met een complottheorie en aanbevelingen voor gezond eten. Promotie voor de Powerfoodlijn van haar  zuster Renske?
Kritisch zijn is goed, maar beïnvloeding op deze wijze van 6,5 miljoen jonge, over het geheel genomen niet kritische, volgers lijkt niet zo verstandig.

Verwarring
Een wetenschappelijk debat, inderdaad heel goed voor de wetenschap. Maar wel binnen de muren van de wetenschap. Met gesprekspartners die het spel kennen. Maar naar buiten toe alleen als er consensus is. Ook internationaal. Breng niet het grote publiek in verwarring, dat de logica van tegengestelde meningen niet kan volgen.
Anders leidt: ‘die experts, ze zeggen maar wat’  tot ‘die experts, ze kunnen me wat’.

Edwin Kisman

1,5 meter: de kracht van herhaling

Afstand 1,5 meterPandemie.
Een mogelijke aanslag in de antropogene periode. Na de ‘Krijt- en Paleogeen-exctintie‘ zo’n 66 miljoen jaar geleden nu de ‘Krijt- en Man-made extinctie‘. Naast klimaatversjachering nu de covid-19 pandemie. Beide wereldwijd. Apocalypse. In ‘hindsight’ kan je vaststellen dat zij al enkele malen voorspeld is. Door Bill Gates bijvoorbeeld, in een TED talk ,vijf jaar geleden.

Angstmanagement
Hoe beperk je de schade? Door angst te bespelen om maatregelen voor te bereiden en door herhaling.
Angst opwekken voor de dodelijke, zich exponentieel verspreidende, onzichtbare sluipmoordenaar. Vervolgens door voor de hand liggende disciplinaire maatregelen af te kondigen en die voortdurend te herhalen. De kans op overdracht te beperken (1,5 meter) en eenmaal geland het gespuis weg te wassen, vooral van de handen.

Herhalen
Herhalen, herhalen. Voortdurend de opdracht herhalen, dagelijks, ondersteund door indringende beelden vanuit ziekenhuizen, besmettings- en sterftestatistieken. Oorlogs retoriek. Herhalen, RIVM galore. Een breinpositie creëren voor de magische afstand van anderhalve meter.

Oorlogsretoriek
Wat is oorlog? Dat weten alleen de kwetsbare oudjes, de veteranen van (vredes)missies en de bewoners in azc’s die een 21ste eeuwse oorlog zijn ontvlucht. Voor de anderen is het boekenwijsheid.
OorlogWat is oorlog? Lees Sylvia Wittemans column ‘Darmen’ (Volkskrant 18 april) waarin zij citeert uit Erich Maria Remarques boek ’Im westen nichts neues’: “.. een ander loopt naar de verbandposten, over zijn handen, die hij voor z’n buik houdt, puilen de darmen..”. Of de toespraak van Arnon Grunberg op 4 mei over de man die weigert kerosine te gooien in een kuil met vrouwen en kinderen en daarna zelf in de vlammenzee wordt gegooid. Dat is oorlog.
Of het dagboek van mijn zuster, 17 september 1944, Manado. “Het was een oorverdovend lawaai van vliegtuigen in duikvlucht en vallende bommen en het afweergeschut. De schuilkelder schudde enorm heen en weer. Edwin en ik hadden wadjans op ons hoofd. Erbovenop een kussen en mijn moeder met haar beide armen eroverheen, als een kloek. Het was alles heel angstig, de bedienden almaar biddend”. Manado platgebombardeerd vanaf de nabijgelegen Amerikaanse basis, Morotai. Dat is oorlog.

Ontspannen
Wat te doen als de boog te lang gespannen blijkt te zijn? Als de kracht van de herhaling begint te tanen? Als blijkt dat het gevaar van het virus voor de mens ernstig is maar minder groot dan voor de bedrijvigheid. Disruptie. Ontregelde globale logistiek. Een honger-pandemie “van bijbelse proporties”. Honderd miljoen mensen vallen om. Wat te doen? Ontspannen, ontspannen. Beter te vroeg, dan later spijt.
Wat als er een tweede golf aankomt? Dan gaan we in de periodieke onthoudings modus. Zoals ik in mijn vorige blog schreef. En weer herhalen, herhalen. Lockdown, lockup.

Dienstplicht
Want de discipline van de burger blijkt minder groot dan gehoopt. Misschien kan in de aanloop naar komende golven de algemene dienstplicht weer worden ingevoerd, voor jongens èn voor meisjes. In dienst leer je discipline. Sta je meteen klaar voor de volgende oorlog.

Handen wassenJe hoofd gebruiken
Je komt al een heel eind met niet het hart laten spreken (angst) maar het hoofd (ratio). Afstand en reinheid. Consequent. Maar ja, die discipline opbrengen. We zijn geen robots, we willen af en toe knuffelen, een hand geven. Huidhonger.

Herhalen
Herhalen, het werkt. We kennen het uit de reclame. We kennen het uit de sterke toespraken van Barack Obama. “Yes we can”. Geïnspireerd door Martin Luther King. “I had a dream”.
Inprenting. Inweken, weerstand breken, voortraject, dan herhalen. Angst management. Elke avond de RIVM statistiek op TV. IC bezetting, aantal opnames, aantal doden. Updates van dezelfde content. Herhaling. Inprenting. Angst als middel tot inprenting. Gedragsverandering.

Breinpositie
Persconferenties. Rutte , de Jong en van Dissel. Herhaling. Breinpositie gecreërd voor een 1,5 m samenleving. Herhaal ik mezelf nou? Ook het leerproces is een kwestie van herhalen, instampen. Dobelli beveelt het aan: minder boeken lezen, maar elk boek één of tweemaal, vlak achter elkaar. Trainen is herhalen. Muziek instuderen is herhalen. Goed waarnemen is herhalen. Leonardo da Vinci was er goed in. Constant waarnemen, de beweging van een vogelvleugel.

LockupDe moraal van dit verhaal? Als je wilt dat je boodschap overkomt. Herhaal die, herhaal, herhaal. En kom tijdig met een nieuwe boodschap. Lockup, lockup, lockup.

Edwin Kisman

 

 

 

Luister naar de volgende speeches…

Bill Gates, TED Talk ‘ The Next Outbreak..’ maart 2015

Barack Obama: ‘Yes We Can’ 9 jan 2008

…en lees ook de volgende blogs

Senangity daalt tijdens de ‘lockdown’  29 apr 2020

Huisarrest: buffelen of lummelen. Hard werken of niksen?  22 apr 2020

De Pandemie: een ‘man-made extinction’? 9 apr 2020

Op nieuwsdieet, mijd het nieuws    23 jan 2020

Weerstand tegen verandering. Wat doe je er tegen?  5 nov 2019

Apocalypse Magazine. Een eigentijds klimaatblad  27 sep 2029