signaleert ontwikkelingen in maatschappij en media
Het kabinet Rutte III heeft alert en adequaat gereageerd op de virusuitbraak die ons land pardoes overviel. Het zat er bovenop en liet zich niet echt verrassen. Alles is op z’n pootjes terechtgekomen. Niet omzien in wrok dus. Hoe hebben ze dat voor elkaar gekregen?
Rutte III was tot nu toe kampioen in het scheppen van onvervulde, loze verwachtingen. Alsof men het spreekwoord “Hoge verwachtingen, vangen veel teleurstelling” niet kent. Loze beloftes oogsten teleurstelling, frustratie, woede en agressie. In die volgorde. Het ziet er nu naar uit dat ze hun les geleerd hebben. Optimisme ‘on hold‘, ‘worst case‘ troef? Proactief wordt de nieuwe lijn?
Scenario’s
Er zijn voor verwachtingen drie scenario’s mogelijk.
A. Méér gerealiseerd dan verwacht. Een geval van ‘Under promise, over perform’. Meevallers, leiden tot tevredenheid, senangity. Niet te vaak doen, want dan gaat men structureel méér verwachten en moet je altijd méér waarmaken. Richt je op de ‘worst case’.
B. Gerealiseerd overeenkomstig de belofte. Een woord is een woord. Of, “Zeg wat je doet en doe wat je zegt”. Het meest favoriete scenario. Weet de ander precies waar ie aan toe is.
C. Niet gerealiseerd wat beloofd werd. ‘Over promise, under perform’. Een tegenvaller, een afknapper, teleurstelling, die leidt tot frustratie, vervolgens woede, dan agressie, tenslotte rellen. Valse verwachtingen gewekt, loze beloftes. Nou maakt het ook nog uit of dat bedoeld en structureel gebeurt of incidenteel. Het tast in ieder geval de geloofwaardigheid van de belover(s) aan. Zoiets geldt ook voor de kop van een artikel in een blad of krant die een verwachting wekt die in het artikel niet waargemaakt wordt.
Het was duidelijk dat het Kabinet, Hugo de Jonge voorop, vrolijk beschoeid, tot voor kort koerste op scenario C, dat uiteindelijk strandde in een teleurstelling. Bij zo’n afknapper zou Herman Finkers misschien helpen kunnen. Of juist niet. Te oordelen naar de titel van zijn (hand)boek “De cursus omgaan met teleurstelling gaat niet door“. Daarom, teleurstelling beter voorkomen dan genezen. Het is een kwestie van goed verwachtingsmanagement.
Koersval
Het effect van hoge verwachtingen zie je ook bij het presenteren van de cijfers van bedrijven, bijvoorbeeld van hun kwartaalresultaten. Zijn die (veel) lager dan de markt verwacht, dan duikelt de koers. Bij het opstellen van een begroting kan je beter niet te optimistisch zijn over je omzetontwikkeling. Kan leuk zijn, maar je biedt een teleurstelling een schot voor open doel. Beter de toekomst conservatief inschatten. Een wat grijzer scenario hanteren. Geef meevallers een kans. Scenario A.
Weersverwachting
De enige verwachtingen waar we niet zo zwaar aan tillen als ze niet uitkomen zijn de weersverwachtingen. Een standaardreactie is “Gelukkig dat de mens niets aan het weer kan doen. Dat zou maar oorlog geven”. Een stoïcijnse instelling.
Een bekend voorbeeld van een weersvoorspelling die een beslissende rol speelde was die bij de voorbereiding van D-Day, 6 juni 1944. Het was toen de weerman die het groene licht voor de invasie gaf.
Tailor made
Overigens worden de weersvoorspellingen vandaag de dag steeds nauwkeuriger. Dankzij de toegenomen rekencapaciteit van (quantum) computers en AI. Zie bijvoorbeeld Infoplaza die steeds meer ‘tailor made‘ weersvoorspellingen levert. Marc van den Eerenbeemt schreef er over in de Volkskrant (31 aug 2020) “Steeds preciezer voorspeld”. In de New York Times (27 aug 2020) schreef Marion Renault over “The (booming) business of customized weather forecasts”.
Goed huwelijk
Ter afsluiting, en ter ondersteuning van het voorgaande, een citaat uit een interview van Particia Sellers met de wijze superbelegger Warren Buffett in Forbes (6 okt 2010): “What’s the secret of a great marriage? It’s not looks, nor intelligence, nor money – it’s low expectations”
Wat in het begin van het jaar gold, lijkt nu wat veranderd. Proactief is de insteek geworden. Voor het eerst in twee jaar. Zit proactiviteit niet in de gereedschapskist van een Kabinet of alleen maar niet in dat van Rutte III? De tijd staat niet meer stil..
Edwin Kisman
Lees ook mijn column over ‘vertrouwen’
Vertrouwen, als er daar eens wat meer van was
Het kabinet Rutte heeft alert en adequaat gereageerd op een virusuitbraak die ons land pardoes overviel. Ze zat er bovenop en liet zich niet verrassen. Alles is op z’n pootjes terechtgekomen. Niet omzien in wrok dus. Lees hier maar hoe Rutte cs dat voor elkaar kregen.
Een jaar geleden
Ongeveer een jaar geleden, op 29 april 2020, de pandemie begon net op stoom te komen, schreef ik de blog “Hoe de senangity daalt tijdens de ‘ lockdown’ “. Ik citeer uit deze vooruitblik het onderstaande.
QUOTE
“Tijdens het voortduren van de ‘lockdown‘ daalt het welbevinden van de opgehokte burgers. Waren ze aanvankelijk ‘senang’, allengs zijn ze dat niet meer. Hun ’senangity’ daalt. Is er een goed Nederlands woord voor ‘lockdown‘? Wat dacht u van ‘onthouding‘ of ‘spertijd‘, de avondklok ? De risicogroep, onze kwetsbare oudjes zullen dat fenomeen kennen.”
” De senangity van de kettinggangers daalt. Niet van alle overigens. De verstokte ‘introvert’ geniet. Anders is het gesteld met de ‘extrovert’. Die loopt tegen de muur op. Via het plafond weer omlaag.”
” Of het gezin met twee werkende ouders in een klein appartement, midden in de stad, met vier joelende kinderen, die ook nog eens af en toe les moeten krijgen. Die situatie doet denken aan een kleine kooi met teveel ratten, die elkaar de staart afbijten.”
” Laten we hopen dat de coronaonthouding niet te lang duurt. Het moet anderzijds ook weer niet te snel ophouden. Anders steekt het virus binnen de kortste keren weer z’n kop op. En daarna weer, en dan nog een keer. Dan belanden we in een situatie van periodieke onthouding, tenzij er intussen een pil is uitgevonden. Dé Pil.”
UNQUOTE
Na één jaar, omkijkend: het is goed gegaan
Als we nu terugkijken kunnen we vaststellen dat Rutte cs het eigenlijk heel goed hebben gedaan. Omzien dus zonder wrok. Het liep immers allemaal op rolletjes. Ik geef een paar voorbeelden.
Het ging goed met het vliegverkeer
Pandemieën verspreidden zich vroeger met de snelheid van een zeilschip of kamelenkaravaan, nu gaat het razendsnel de wereld over via Boeing 747’s. Vliegverkeer daarom aan banden gelegd door, internationaal, af te spreken de bezettingsgraad omlaag te brengen tot SO 5 (Seat Occupancy 5%). Dat wil zeggen ca 15 tot 20 passagiers in een Boeing 777, afhankelijk van de stoelindeling. Een economy class retour Amsterdam – Bali ging daardoor omhoog naar € 15.000. Dat de ongelijkheid in de maatschappij hierdoor groter werd is voor lief genomen.
De vaccinaties waren uitstekend geregeld
Een uitgekiende vaccinatiestrategie opgezet volgens het dogma van Dwight Eisenhower “Plannen zijn niets, plannen (aanpassen) is alles”. Een uitgekiende start in de achterhoede van de landenmarathon. Slim, want niets is heerlijker dan inhalen. Op weg naar de koppositie.
Voldoende vaccins uit eigen kweek
De vaccinproductie werd genationaliseerd en vereenvoudigd door gebruik te maken van genetisch gemodificeerde koeien, de zgn mRNA koeien. Pharming had daarvoor de ‘know-how’ in huis (Stier Herman). Bood z’n octrooi aan, ‘open source’ (bedankt Pharming). Betekende de grootschalige omscholing van een groot aantal veehouders. Het mes snijdt aan meer dan twee kanten. Minder CO2 en NH3 uitstoot en boeren een eigentijds onderdak.
Antivaxxers werden overgehaald
Het probleem met de antivaxxers werd ook elegant opgelost. Er werd gezegd: ”Geen probleem. Als u ’t niet wilt, geven wij uw dosis aan iemand anders. Genoeg gegadigden”. Dat riep bij veel antivaxxers een FOMO reactie op. Fear of Missing Out, ook bekend van de verslaving aan sociale media. Resultaat? “Geef mij toch maar m’n dosis”.
Ondersteunende deskundigen ruim voorhanden
Er waren voldoende teams van deskundigen: OMT, het Red Team, een Logistiek Team (het Defensie Team), het Green Team en nog wat andere kleuren. Ik moest denken aan Victory Boogiewoogie van Piet Mondriaan. Elke avond volop ronde tafels in TV studio’s om de dag door te nemen met nog méér deskundigen en nog méér zienswijzen. Allemaal een duit in het zakje. Ideale bronnen van wijsheid voor de onderbouwing van het kabinetsbeleid.
Persconferenties volkomen begrijpelijk
De klare taal van de ‘persconferenties’ was voorbeeldig, elk woord door Irma met armgezwaai onderstreept. 17 miljoen journalisten aan de buis. Fantastisch. Iedereen begreep waar het om en over ging. Ook de laaggeletterden.
De avondklok aanvaardbaar gemaakt
Nog een voorbeeld. De avondklok (spertijd) werd aanvaardbaar gemaakt door het vuurwerkverbod voor jongeren te versoepelen. Rellen werden oogluikend toegestaan, wat ze weer minder aantrekkelijk maakten. Werd gecompenseerd door het kat-en-muis spel met de politie. Dat zorgde voor voldoende adrenaline. Snelrecht, geen taakstraf maar strafblad, een extra kick.
De horeca ook weer open
Zelfs de horeca werd geholpen. In opdracht van het RIVM stelden voedingswetenschappers van de WUR (Wageningen University & Research) een uitgekiend palet van voedingssupplementen samen bedoeld om het menselijk immuunsysteem te versterken. Belangrijkste ingrediënten: vitamine C en vitamine D. Op basis daarvan werden gerechten en dranken ontwikkeld, onder andere voor cocktails. Horeca ondernemingen die hiermee in zee gingen kregen het predikaat “veilig” en daarmee toestemming van het kabinet om open te gaan. Bovendien reageerden verzekeringsmaatschappijen met sponsorcontracten. Zij zagen wel wat in al die gezondheidsbevorderende maatregelen. Restaurants, terrassen, kroegen en speciale jongeren café’s lieten daar geen gras over groeien.
Kortom een eind-goed-al-goed jaar
Alles bijeengenomen is het een goed georkestreerde pandemie geworden, beter dan de Spaanse griep en al die pandemieën daarna. Het kabinet had gelukkig de kennis uit het verleden in z’n rugzak. Sterker nog het had ervan geleerd en het toegepast. Herstel.nl komt als mosterd na de maaltijd.
Chapeau!
Edwin Kisman
Lees de blog
Hoe de senangity daalt tijdens de ‘lockdown’
29 april 2020
..en de volgende. Een jaar lang corona in blogs
Pas op voor loze beloftes
5 februari 2021
Cabinetspeak: denk als een laaggeletterde
12 oktober 2020
De ontwikkeling van het Covid 19-vaccin: van 8 jaar naar 6 maanden. Kan dat?
1 oktober 2020
Die experts, ze zeggen maar wat
5 augustus 2020
De Coronabril, het ei van Columbus?
4 juni 2020
Christo vs Rutte: mijn werk is vooral, overtuigen
2 juni 2020
1,5 meter: de kracht van herhaling
15 mei 2020
Huisarrest: buffelen of lummelen, hard werken of niksen?
22 april 2020
De pandemie: een ‘man-made extinction’?
9 april 2020
Tijdens het voortduren van de ‘lockdown’ daalt het welbevinden van de opgehokte burgers. Waren ze aanvankelijk senang, allengs zijn ze dat niet meer. Hun senangity daalt.
Spertijd
Is er een goed Nederlands woord voor ‘lockdown‘? Wat dacht u van ‘onthouding’ of ‘spertijd’, de avondklok ? De risicogroep, onze kwetsbare oudjes zullen dat fenomeen kennen. Verschil met toen, het is nu een dagklok, 24/7. De term past goed in de oorlogstaal die de overheid bezigt. Men heeft het over aanval, verdediging en angst. Oorlog!
Extrovert/introvert
De senangity van de kettinggangers daalt. Niet van alle overigens. De verstokte introvert geniet. Zoals Lotte Beckers schreef in De Morgen van 10 april. “Voor de introverte mens is de lockdown als een warme deken: Ik heb zoveel energie dat ik zowaar zélf vrienden opbel ”. Ze gaat verder: “zijn normale leven wordt plots ‘quarantaine’ genoemd”.
Anders is het gesteld met de extrovert. Die loopt tegen de muur op. Via het plafond weer omlaag. Daar zit ie dan, op de bank.
Rattenkooi
Of het gezin met twee werkende ouders in een klein appartement, midden in de stad, met vier joelende kinderen, die ook nog eens af en toe les moeten krijgen. Die situatie doet denken aan een kleine kooi met teveel ratten, die elkaar de staart afbijten. Veel meldingen van huiselijk geweld.
Senangity
Het welbevinden kalft in de meeste gevallen af nu de coronaonthouding voortduurt.
De senangity, een maat voor welbevinden, daalt.
Iemand die zich “kiplekkerrr”voelt, om met Soekarno te spreken toen Willem Oltmans hem er naar vroeg, is senang. Heeft een hoge senangity score.
Die score loopt van 0 tot 10. Een verliefd stelletje scoort 9 of misschien zelfs wel 10. Een zuurpruim komt niet verder dan 3.
Hoe verloopt de senangity?
De scores bij de coronaonthouding verlopen heel verschillend. We zagen al de verschillen tussen de extrovert en z’n introverte tegenhanger. Introverten: van 7 naar 9. Extroverten: van 9 naar 3
Ga zelf maar eens na hoe het verloopt bij:
* kleine ondernemers, restaurateurs, bloemkwekers
* interieur verzorgsters die niet naar hun opdrachtgevers kunnen
* het knallende gezin, dat ‘s ochtends huiswerk moet maken
* de thuiswerker die verlangt naar de koffiemachine op kantoor
* bezorgers van online bestellingen, die de klant altijd thuis treffen
* verkopers van antiseptische handgels (Unilever)
* Flowtraders die schatten verdienen aan de snelle koersfluctuaties
* grote multinationals die aanspraak kunnen maken op de NOW regeling
Als je er even voor gaat zitten kom je een heel eind.
Bodemprotest
De score door de ‘lockdown’ of de ‘spertijd’ is na enkele weken voor de meesten aardig gedaald. Van groepsimmuniteit zal het niet zo snel komen, eerder ontstaat een groepsonbehagen. De groepsscore zakt door een bodem. Met het risico van een Februaristaking, om bij de oorlogstaal te blijven. Lansing (Michigan) en Berlijn hebben het voorbeeld al gegeven. En gisteren was er de ‘pilot’ in Den Haag.
Tien overlevingstips
Hoe houd je het thuis een beetje onder controle? Hoe houd je je welbevinden boven de bodemscore? Tien overlevingstips, in willekeurige volgorde, om het klimaat in huis leefbaar te houden. Het gaat vooral om het vermijden van negatieve energie. Zijn er open deurtjes bij? Sla die over.
Beweeg. Beweeg vooral je armen, door regelmatig je hand over je hart te strijken.
Tolereer. Tolereer zaken die je in de pre-coronafase niet zou tolereren.
Accepteer. Accepteer zaken waar je niets aan kan doen. Los op waar je wel iets aan kan doen.
Geduld. Oefen je voortdurend in geduld. Streef naar engelengeduld.
Segmenteer. Een probleem? Snijd dat in kleine partjes. Pak het aan, part-per-part.
Lanterfant. Lummel kort, een paar keer per dag. Doe af en toe niks.
Boos. Tel tot tien voor je uitbarst. Denk intussen aan iets moois.
Verwachting. Verwacht niets, dan kan je ook niet teleurgesteld worden.
Structuur. Breng regelmaat aan in je dag. Maak ‘s ochtends een plan, vat ‘s avonds de dag samen. Beide puntsgewijs. Waar kan je tevreden op terugkijken (hoge score)?
Relax. Schaf een ‘noise cancelling’ koptelefoon aan, bijv. de Bose 700, en luister een paar keer per dag een kwartiertje naar rustgevende muziek.
Het boek van Wil Derkse ‘Een levensregel voor beginners’bevat ook nuttige richtlijnen.
Periodieke onthouding
Laten we hopen dat de coronaonthouding niet te lang duurt.
Het moet anderzijds ook weer niet te snel ophouden. Anders steekt het virus binnen de kortste keren weer z’n kop op. En daarna weer, en dan nog een keer. Dan belanden we in een situatie van periodieke onthouding, tenzij er intussen een pil is gevonden.
Dé Pil.
Edwin Kisman
Lees ook de volgende blogs
Introvert 1
Ben je introvert? Hoezo, is dat erg dan? – 16 juni 2017
Introvert 2
Waarom zijn sommige heel slimme mensen zo stil? – 16 juli 2017
Lanterfanten
Huisarrest: buffelen of lummelen? Hard werken of niksen?
Powernap
De ‘Power Nap om de dag goed door te komen – 11 januari 2017
Alleen zijn
Alleen zijn ten uitvoer gebracht – 8 december 2017
Pommodore
Last van uitstelgedrag? Een Pommodoro en een wekker kunnen je helpen – 26 aug 2017
Procrastinatie
Procrastinatie? Deadline niet gehaald? – 29 april 2016
