Een toenemend aantal mensen mijdt het nieuws en de nieuwsmedia.
Hoe sterk is die trend en wat is de oorzaak? Costera Meijer van de VU Amsterdam doet, samen met een collega van Oxford University, onderzoek naar de omvang ervan, in 26 landen. Is het een bedreigende ontwikkeling, vereist het een aanpassing van de redactieformules van nieuwsmedia?
Depressief
Marjon Bolwijn schreef er een artikel over in de Volkskrant van 23 februari. Zij interviewde drie “nieuwsmijders”. Hun gemeenschappelijke klacht is: je wordt er depressief van. Bovendien: wat schiet je er mee op, al die “on-tijdingen”.
Citaat: “Geen zin meer energie te verspillen aan al die meningen omdat je er naar van wordt”.
Vluchtgedrag
De verklaring van Meijer : bedreigde wezens kiezen voor vlucht- of tot vechtgedrag. Het is de bedreigende verpakking van het nieuws, de feiten en de commentaren die tot het mijdingsgedrag leiden. Het schept onrust en kan daardoor tot depressiviteit leiden. Of, ze willen afstand nemen om niet mee te doen aan de hypes in de media. De “nieuwsmijders” zijn in ieder geval wars van negatieve verhalen.
Alternatief?
Is positief nieuws voor de “nieuwsmijders” dan een alternatief?
Daarvan is genoeg te vinden: de sites Good News Network, Positive News, Good World News enz en bijv. ook het boek van wetenschapsjournalist Simon Rozendaal ( “Grote Goed Nieuws Boek”). Maar goed nieuws trekt toch minder. Die media hebben dan ook vaak moeite het hoofd boven water te houden.
Kritiek
Heeft de Volkskrant met dit artikel willen tonen dat zij objectief, onafhankelijk en zelfbewust is? Immers de “nieuwsmijders” hebben kritiek op een belangrijk deel, zoniet de kern van de krant. Tegen achtergrondartikelen hebben de “nieuwsmijders” waarschijnlijk geen bezwaar, tenzij dat ook sterk negatieve, rellerige verhalen zijn.
Aanpassing formule?
Een aanpassing van de formule? Niet zomaar. Ellende, ongelukken, rampspoed verkopen goed. Het gros van de mensen komt er op af, als bermtoeristen. Ellende is een belangrijk criterium voor een nieuwsverhaal. “Positief nieuws is saai”, zegt de Zweedse historicus Johan Nordberg in een interview in diezelfde Volkskrant.
Geen nieuws dan meer? De krant wordt een tijdschrift met essays? Een trend die al een tijdje speelt en duidelijk te zien is aan de voorpagina’s van veel kranten. Die beginnen te lijken op de omslagen van tijdschriften, met plaatjes en aankeilers.
Geen nieuws is goed nieuws
Zijn er ook ander redenen om het nieuws te mijden. Is het lezen van nieuws zinvol, heeft het toegevoegde waarde? Is het ‘ Need to know’ of ‘Nice to Know’ . Geen van beide zegt Rolf Dobelli : ‘No Need to Know’. Hij beschrijft in zijn boek “The Art of Clearly Thinking”, hoe hij, net als van Bram van Montfoort, een paar jaar geleden het besluit nam om te stoppen met het “consumeren”van nieuws.
Hij schrijft: ‘We are incredibly well informed, yet we know incredibly little. Why? Because two centuries ago, we invented a toxic form of knowledge called “news”. News is to the mind what sugar is to the body: appetizing, easy to digest – and highly destructive in the long run.’
Op nieuwsrantsoen
Hij zegde zijn kranten en tijdschriften op, vermeed tv en radio en gooide de nieuws apps van zijn iPhone af. Dat was even moeilijk, maar zijn beloning na een paar jaar was, schrijft hij: helderder denken, waardevollere inzichten, betere beslissingen en veel meer beschikbare tijd. En het belangrijkste: “ Ik heb niets belangrijks gemist”. Daar was hij in het begin toch wel bang voor (‘Fear of Missing Out’, FOMO).
Hij geeft drie redenen waarom je nieuws moet afserveren. Ten eerste: Het windt je op, terwijl abstractere informatie je rustig maakt. Nieuwsmedia maken hiervan gebruik om adverteerders te trekken. Ten tweede: het is irrelevant. Er zijn nauwelijks nieuwsberichten die je helpen bij het nemen van beslissingen. Ten derde: nieuws is tijdverspilling.
Kick the habit
Hij besluit zijn betoog met de aansporing: ”Kick the habit – completely. Instead, read long background articles and books. Yes, nothing beats books for understanding the world”.
Een geruststelling. De groeiende groep “nieuwsmijders” luidt niet het einde in voor kranten, tijdschriften en boeken.
Edwin Kisman
