Apocalypse 3. Als lemmingen naar de afgrond

We lopen als lemmingen naar de afgrond.
De laatste aflevering van mijn Apocalyps triologie. Met een weinig opwekkende conclusie.

Er is intussen niets gedaan
Wanneer vallen we in de afgrond? Over 50 jaar, 300 jaar? Het is onafwendbaar. De grenzen van de groei zijn overschreden. Dat voorspelde de Club van Rome al 50 jaar geleden. Op basis van een wereldmodel van Forrester (MIT) met een aantal ‘what if ’ analyses. Toen al werd gesteld: ‘if not’ …….(een aantal maatregelen) dan komt onherroepelijk het einde in zicht: de Apocalyps.

Sindsdien is er weinig gedaan. Met het oog op de gaten in de ozonlaag kwam in de jaren tachtig het Montrealprotocol (afbouw cfk’s), geruime tijd later, in 1997, een afgezwakt Kyotoprotocol (CO2). De belangrijkste ‘issue’ bleef overeind, met name de begrenzing van de bevolkingstoename. Evenmin  begrensd werd de uitputting van de natuurlijke hulpbronnen en de groei van de industriële produktie. Hoe zat het met de voedselschaarste?

Kritische Succes Factoren voor het handelen
Hoe zou de aanpak wèl moeten zijn en wat zijn daarin de voorwaarden en Kritische Succes Factoren (KSF)?
Om te beginnen moeten we goed weten waar we het over hebben. Zonder het “grote plaatje” ter ondersteuning van een holistische en globale aanpak lukt het niet. Versnipperde nationale aanpak kan leiden tot overhaaste maatregelen, paniekvoetbal, die contraproductief kunnen zijn bijvoorbeeld ten opzichte van maatregelen in buurlanden. Vergelijkbaar met een voetbalwedstrijd waarin de twintig veldspelers alle achter hun eigen bal aanhollen.
Neem Nederland: bezorgd over de temperatuurstijging (CO2) en de distels in natuurgebieden (NOx). De uitputting van de natuurlijke hulpbronnen? Maatregel: gaskraan dicht, echter uitsluitend vanwege de aardbevingen in Groningen. In Duitsland gaat de gaskraan open. De voedselschaarste? Geen probleem, de boeren voorkomen die.

Globale aanpak in tien stappen
De stappen in het scenario zouden de volgende moeten zijn:

1. Vestiging van een globaal leiderschap. Dè Kritische Succes Factor.
Er moet een globaal erkende autoriteit worden benoemd, met verstrekkende bevoegdheden en gezag in alle landen van onze planeet. Een leider die maatregelen kan uitvaardigen, en die er op toeziet dat die uitgevoerd worden. Handhaving.

Een rol van VN lijkt voor de hand te liggen. Het merendeel van de landen is lid. In totaal 193, enkele kleine gebieden uitgezonderd.
De Algemene Vergadering van de VN zou hiervoor de functie Secretaris-Klimaat (S-K) kunnen instellen en een persoon daarvoor moeten aanwijzen. Bijvoorbeeld een Frans Timmermans, geschikt na een paar jaar vingeroefeningen als portefeuillehouder Klimaat in de Europese Commissie. Het ziet er naar uit dat het IPCC, en z’n VN-klimaatpanel, te weinig slagkracht heeft.

Het volgende stappenplan zou afgelopen moeten worden.

2. Vaststelling van de risico’s
Als eerste zou de S-K opdracht moeten geven tot het vaststellen van de risico’s die de mensheid globaal bedreigen, inclusief het klimaatrisico.

Die opdracht zou bijvoorbeeld gegeven kunnen worden aan het ‘ Centre for the Study of Existential Risk‘ (CSER), Univ Cambridge of aan het ‘Future of Humanity Institute’ (FHI), Univ Oxford. Mogelijk zijn er nog andere onderzoeksgroepen in de wereld die zich met dit onderwerp bezig houden. Bijvoorbeeld het MIT (Boston) waar in 1970 op basis van System Dynamics prof. Jay W. Forrester zijn wereldmodel ontwikkelde, dat de basis vormde voor het rapport van de Club van Rome.

3. Inventarisatie van mogelijke maatregelen
De onderzoekers zouden vervolgens alle maatregelen die wereldwijd geopperd zijn om realistische dreigingen het hoofd te bieden op een rij moeten zetten. Dat overzicht zou dan kunnen worden “ingedikt” tot een reeks effectieve maatregelen. Het gaat dan om maatregelen tegen oorzaken, niet tegen symptomen (dijkverhoging).
Het Oxford Internet Institute, dat zich bezighoudt met de inzet van AI voor de 17 duurzame ontwikkelingsdoelstelling van de VN, vond al 83 projecten. In een interview met de filosoof Luciano Floridi, onderzoeksdirecteur van het Instituut, in het dagblad De Morgen (7 oktober 2019) zegt hij geld te hebben gekregen van Facebook, Microsoft en Google om alle initiatieven in de wereld in kaart te brengen.

Voorbeelden zijn het gebruik van het mineraal olivijn als CO2 vanger en het bouwen in hout (waarin ook CO2 wordt vastgelegd) zoals te zien was in de uitzending van VPRO Tegenlicht op 20 october 2019. Er is een olivijn producent in Enkhuizen: Greensand

4. Haalbaarheidsstudie per land
Vervolgens zou een studie moeten worden gedaan naar maatregelen die per land toepasbaar en haalbaar zijn en die in de globale situatie een gezamenlijke, zinvolle en effectieve bijdrage leveren. Het is duidelijk dat van ontwikkelingslanden andere bijdragen mogen worden verwacht dan van ontwikkelde, welvarende landen (groei verlagen).

5. Rapportage van te nemen acties per land
De uitkomsten van de voorstellen worden dan, ter informatie, gerapporteerd aan de Algemene Vergadering van de VN die op voorhand de S-K al de bevoegdheid heeft gegeven om ze te laten uitvoeren. Hierbij wordt ook een plan van aanpak gepresenteerd, dat mede gebaseerd is op een computer optimalisatie programma waarin  gegevens zijn meegenomen zoals: de mogelijk- en onmogelijkheden per land, de mitsen en maren, de kosten, de financiering, de soorten en mate van vervuiling, de welvaartsverdeling enzovoorts.

6. Opdracht tot uitvoering van de maatregelen
De S-K volgt het plan van aanpak en geeft dan per land de opdracht de voorgestelde maatregelen uit te voeren. Er wordt een tijdpad aan toegevoegd, dat ook weer per land verschillend kan zijn. Daarbij is uitgegaan van een globale synergie. En, dames en heren: uitvoeren, geen uitvluchten!

7. Uitvoering van de maatregelen
De landen gaan aan de slag. Met een strakke planning. Communiceren via de S-K.

8. Monitoring van de voortgang en van de resultaten
De S-K en zijn team volgt de voortgang. Zorgt er voor dat het gehele, globale, project volgens plan uitgerold wordt

9. Terugkoppeling en bijsturing van de activiteiten
Zonodig stuurt de S-K hier en daar, en af en toe bij. Springt in op een haperende voortgang. Stimuleert, zoals het een goed leider betaamt, geeft incentives, en, indien nodig, aanvullende financiering

10. Afronding en eindrapportage
Op streefdatum wordt het proces afgerond. De opwarming van de aarde heeft een plateau bereikt en toont weer neiging te dalen. Zucht. De mensheid is gered.

Realistisch, kansrijk?
Is dit een kansrijk scenario? Of strandt het al bij de eerste Kritische Succes Factor, de globale aanpak: de benoeming van een “tot de tanden toe bevoegde” globale leider, de Secretaris-Klimaat? En hoe realiseerbaar is anno 2020 de aanpak van de overbevolking? Is het te laat? Is die aan te pakken , of moet dat gebeuren door een uit de hand gelopen globale nucleaire oorlog, of door een globale pandemie, veroorzaakt door een ‘bioengineered virus’ waartegen niet zo snel een vaccin te vinden is, of misschien door een voedseltekort ? Een goed ‘status quo’ artikel, ” Waarom nieuwe bevolkingspolitiek noodzakelijk is“, geschreven door Frits Bolkesteijn en Wybren van Haga, is te lezen in de Volkskrant van 17 october 2019 (Opinie en Debat).

‘If not’ then
Per saldo: heeft dit scenario kans van slagen?
Als het nationaal al een probleem is de neuzen in dezelfde richting te krijgen, hoe is het dan globaal. ‘If no global action then…’. Blijven wij steken in een “wij” modus, tribaal, evolutionair?
Ik vrees  het ergste. We zijn de klos. We stevenen af op een apocalyps. Vijftig of, als we ’t nog wat kunnen rekken,  300 jaar van nu. Een ‘preview‘? Zondag 20 october, NPO2, 20.15 “Na ons de zonvloed” .

Moeten we nog wel een eigentijds klimaatblad willen maken, zoals ik in m’n eerste blog voorstelde?

Edwin Kisman

Mee eens? Deel deze blog. Gebruik de buttons aan het eind van deze blog.
Een opmerking of aanvulling? Schrijf het in de reactieruimte aan het eind van dit blog

__________________________________________________
De Club van Rome
Was het Rapport van de Club van Rome de eerste ‘wake-up call’, of was dat “The Population Bomb”van Paul Ehrlich.
Het rapport “De grenzen aan de Groei” werd opgesteld door prof. Dennis Meadows in opdracht van de Club van Rome. Het was gebaseerd op de simulaties van prof. Jay W. Forrester (MIT). Hij ontwikkelde een wereldmodel op basis van System Dynamics.

De oorspronkelijke titel van het rapport: “The Limits To Growth. A report for the Club of Rome project on The Predicament of Mankind”. Een duidelijke kenschets: het gaat over de hachelijke situatie (predicament) waarin de mensheid verkeert. Begin jaren zeventig vastgesteld (!)

In het wereldmodel werden 5 variabelen, die elkaar onderling beïnvloeden opgenomen: (1) bevolking, (2) vervuiling, (3) voedsel per hoofd, (4) industriële produktie per hoofd en (5) natuurlijke hulpbronnen. De simulaties leverden wereldmodellen op die afhankelijk waren van de toen bekende gegevens, en die uitgevoerd werden op relatief trage computers. Beperkte rekenkracht. Geen super computer, geen quantumcomputer. De klimatologische gevolgen van de vervuiling, waren op dat moment geen ‘main issue’. Dat kwam pas in de jaren tachtig op.

Forrester simuleerde de effecten van wijzigingen van variabelen. De grenzen aan de groei kwamen in beeld met alarmerende uitkomsten. Opvallend in de modellen is dat de wereldbevolking rond 2050 stabiliseert of zelfs krimpt. Dankzij ‘volmaakte geboorte regeling’ (technologisch gefaciliteerd) of door voedseltekorten (!).

De simulaties wezen allemaal in één richting, naar de opdracht: “mensheid stel een grens aan de groei”. Logisch, gezien de eindigheid van de planeet en z’n hulpbronnen.

Harde globale afspraken zijn echter niet mogelijk. Zelfzuchtige naties opereren los van elkaar, volgen hun eigenbelang. Nemen te snelle besluiten, die niet globaal afgestemd zijn. Synergie is ver te zoeken.
__________________________________________________

Lees volgende blogs
Apocalypse Magazine. Een eigentijds klimaatblad
Apocalypse Magazine wordt Apocalypse Nu!

en de Wiki
Club van Rome – Grenzen aan de groei (1972)

en ook

Emeritus hoogleraar gelooft nog steeds in olivijn, een steen die CO2 slurpt.
Artikel over Olaf Schuiling in Trouw 23 juni 2017

Nederlander werkt aan oplossing voor klimaatprobleem

Mirakels spul vangt CO2 uit lucht
In de Volkskrant van 22 october 2019