Realiseert u zich dat uw doelgroep multicultureel is? Houd u daar voldoende rekening mee?
In Nederland wonen nu meer dan 3,5 miljoen mensen van buitenlandse herkomst. Heel veel van die mensen hebben Nederlands geleerd, lezen ook Nederlandse tijdschriften en boeken. Maar met name de ruim 2 miljoen mensen uit niet-westerse landen hebben wel een andere culturele achtergrond, dus ook een ander referentiekader dan autochtone Nederlanders.
Alle landen zijn multicultureel, of je dat nu leuk vindt of niet
De wereld omvat 195 internationaal erkende onafhankelijke staten, waarin gezamenlijk zo’n 10.000 sociale culturen en bijna 7.000 talen voorkomen. Vrijwel alle landen zijn dus feitelijk multicultureel. De mensen in al die landen hebben diverse (vermengingen van) etnisch-culturele achtergronden, houden er talrijke wereld- en levensbeschouwingen op na en werken in vele beroeps- en bedrijfsculturen. Vrijwel alle mensen zijn dus feitelijk ook multicultureel.
Zoals alles verandert en beweegt, verplaatsen mensen zich, met hun culturele ‘bagage’, over de wereld. En komen dan terecht in andere culturen, met andere gewoonten, waarden en normen, in samenlevingen die, mede daardoor, voortdurend veranderen.
Tégen een multiculturele samenleving zijn is dus net zo onzinnig als tegen weersveranderingen zijn.
Ook autochtoon Nederland is multicultureel
In Nederland alleen al zijn er 190 verschillende culturen. Amsterdam is de meest multiculturele stad ter wereld met 178 nationaliteiten. Maar zelfs als autochtoon maakt het veel uit of je in Friesland of in Limburg bent geboren. Ook of je bent opgegroeid op het platteland of in een stad, en daar zelfs in de ene buurt of in de andere. En verder welke opleiding je hebt gevolgd, met welke vrienden je bent opgetrokken, door wie je bent beïnvloed, geïnspireerd, in welke richting enzovoort.
Hoe je je moet gedragen, wat je dient na te laten, waar je aandacht aan besteedt en wat je negeert, kortom hoe je dient te leven, daarvan heb je je ‘mentale model’ gevormd in je kinderjaren. En wel in een culturele omgeving waar bepaalde waarden, normen, helden, rituelen en symbolen gelden. Ook de manier waarop je denkt wordt in belangrijke mate bepaald door de cultuur waarin je bent opgegroeid en de taal die je daarin hebt geleerd. Je mentale model is ook een referentiekader voor je manier van communiceren met anderen, uiten van je gevoelens en hoe je teksten interpreteert.
Cultural Diversity – Tips for communicating with cultural awareness
‘Anders’ is gevaarlijk
Mensen die er anders uitzien of die zich anders gedragen dan wat gebruikelijk, vertrouwd, ‘normaal’ is in een sociale cultuur, worden vaak beschouwd als potentieel gevaarlijk. Dit is een diepgeworteld gevoel in vele sociale culturen. Iedereen kent de voorbeelden van daarmee gepaard gaande collectieve angst- en haatgevoelens en daaruit voortvloeiende discriminatie en gewelddadige conflicten: tussen blanken en kleurlingen, katholieken en protestanten, christenen en moslims, moslims en joden, hindoes en moslims, shiieten en soennieten, Hutu’s en Tutsi’s, Israeli’s en Palestijnen, Russen en Tsjetsjenen, en ga zo maar door. Toch zijn er nog wel multiculturen, waarin mensen die er verschillend uitzien, verschillend denken en verschillend geloven al heel lang verdraagzaam en vreedzaam samenleven en samenwerken. Maar er hoeft maar één invloedrijke haatzaaier op te staan …
Gelukkig kennen we ook mensen als Mahatma Gandhi, Martin Luther King en Nelson Mandela, en zijn er ook tal van andere, minder bekende vredestichters en liefdezaaiers. Mensen met niet alleen het diepe besef dat zonder kennis van cultuurverschillen, zonder wederzijds respect, verdraagzaamheid en vertrouwen er geen ‘chemie’ tussen mensen mogelijk is, maar ook met het consequente, integere, volhardende en moedige voorbeeldgedrag om dat in de praktijk te brengen.
David Williams, as Immigration Officer Ian Foot in ‘Come Fly With Me’
Henk van ‘t Klooster