signaleert ontwikkelingen in maatschappij en media
Bedrijven, overheid, maar ook de transitie naar een groene maatschappij vragen om goede leiders die alle ‘stakeholders’ in het proces kunnen overtuigen, die goed kunnen communiceren, die effectieve middelen kunnen ontwikkelen en die een ‘niet lullen maar poetsen’ mentaliteit hebben. Waaraan moeten die leiders voldoen? Een checklist met zeven kenmerken biedt daar zicht op. Wie zeven vinkjes krijgt is geslaagd.
Nieuw leiderschap. Wat is dat? Aan welke leider we de voorkeur geven hangt af van de omstandigheden en van de evolutionaire voordelen die die leider biedt. Een groep, een volk, kiest een sterke leider in geval van bedreigingen van buitenaf. Niet zelden stimuleert zo’n sterke leider op zijn beurt bedreiging van buiten. Een vicieuse cirkel. Van de regen in de drup.
Soorten
Leiders worden vaak grofweg ingedeeld in twee soorten. Zij die handelen op basis van macht en anderzijds zij die handelen op basis van gezag en respect.
Regeren met macht
Sterke leiders zijn vaak onbescheiden. Zorgen goed voor zichzelf. Maken vaak gebruik van machtsmiddelen om mensen te beïnvloeden. Belonen slippendragers en bestraffen rebellen. Reageren met agressie en bedrog als hun positie bedreigd wordt. Zijn minder bereid om informatie met de groep te delen. Ze hebben een hoge dunk van zichzelf en belonen zich navenant.
Enkele recente voorbeelden van dat laatste: Frans Muller, bestuursvoorzitter bij Ahold Delhaize en Ralph Hamers, voormalig ING nu USB. Voorbeelden van dictatoriale, nog groter graaiende, leiders: Trump, Erdogan, Poetin, Orbán. Zij schurken aan tegen, of bevinden zich in de Duistere Driehoek (Dark Triad) met de zijden: Narcisme, Machiavellianisme en Psychopathie.
Regeren met gezag
Leiders die leiden op basis van gezag zijn vaak bescheiden. Zij zijn een bron van wijsheid, inspiratie en sociale verandering. Zij geven het voorbeeld, leiden met visie, wijsheid, bescheidenheid en onbaatzuchtigheid. Ze zijn dienstbaar, domineren niet en zijn niet op eigen roem uit. Ze zijn empatisch, leiden met wederzijds respect en hechten niet aan een royale beloning. Ze zijn vaak sober en integer. Voorbeelden: Jan de Soet (voormalig KLM), Ratan Tata, Warren Buffett, Mario Draghi, Haruka Nishimatsu (JAL), en Dolf van den Brink (Heineken, kleinzoon van voormalig Elsevier CEO van den Brink). En zelfs Zheng He de Chinese admiraal, uit de Ming dynastie, die met zijn immense vloot de halve wereld bevoer en ontdekte.
Nieuw leiderschap. Wat is dat?
Nu komen we in de buurt van de kop van deze blog. Nieuw leiderschap, vrouwelijke leiders? Die hebben doorgaans minder ego, zijn empathischer, minder gericht op winstmaximalisatie, en hebben vaak een verder reikende langeretermijnvisie.
Elizabeth I, een nieuwe leider?
Elizabeth I toonde masculien èn feminien gedrag. Zij wordt echter geroemd om de balans die zij vond tussen macht en gezag. Welk gedrag op een bepaald moment de overhand kon hebben was onvoorspelbaar. Ze kon stoutmoedig, onverschrokken, meedogenloos, besluitvaardig en visionair zijn. Anderzijds sensitief: empathisch, vol compassie, geduld en open voor adviezen.
Virgin Queen
Ze is nooit getrouwd. Zij beschouwde een man als een potentiële stoorzender. Ze was gehuwd met de natie, zij was de Virgin Queen. Ze was heel getalenteerd, sprak zes talen waaronder Grieks en Latijn. Was bovendien een goed financieel manager.
Doorzetter
Elizabeth heeft veel tegenwind gehad. Als derde in lijn van opvolging na Hendrik VIII. Haar broer Edward VI en zuster (Bloody) Mary gingen haar voor. Ze werd in de Tower gevangen gezet op een aanklacht van samenzwering tegen Mary. Die aanklacht bleek onbewijsbaar, Ze werd vrijgelaten. Tenslotte werd zij, de protestant, door de Paus Pius V geëxcommuniceerd. Luctor et Emergo. Elizabeth overleefde alle tegenslag en werd de op handen gedragen monarch van het ontluikende Britse wereldrijk.
Resultaat van Elizabeths balans tussen masculien en feminien
Elizabeth I was een van de langst regerende en meest succesvolle monarchen uit de historie. Wat zijn haar successen?
* Ze begon de kolonisering van de Nieuwe Wereld. De staat Virginia is naar haar vernoemd, de Virgin Queen,
* Ze verenigde de natie na 11 jaar wanbeleid en bloedvergieten onder Edward de VI en Bloody Mary,
* Ze vestigde de Anglicaanse Kerk,
* Herhaaldelijk sloeg ze bedreigingen af van de twee supermachten uit haar tijd: Frankrijk en Spanje,
* Haar grootste overwinning was in de zeeslag met de Spaanse Armada,
* Kunsten bloeiden op, wat mede de basis heeft gevormd voor het ontstaan van het Britse Imperium.
Paradigm shift
Elizabeth veranderde ook het vastgeroeste paradigma over de capaciteiten van vrouwen. Zij werd een rolmodel. Een feministe ‘avant la lettre’. Dat die ‘paradigm shift’ eeuwen later heeft doorgewerkt mag blijken uit de vele vrouwelijke premiers die vandaag de dag regeren. Ik noem er een aantal. Angela Merkel (Duitsland), Jacinda Ardern (New Zealand), Sanna Marin (Finland), Ingrida Simonyte (Litouwen), Kaja Kallas (Estland), Katrin Jakobsdóttir (IJsland), Erna Solberg (Noorwegen) en Mette Frederiksen (Denemarken).
Wie weet wordt aan deze rij ooit Sigrid Kaag (Nederland) toegevoegd.
Edwin Kisman
Lees meer
Over het genie Elizabeth I in het boek van Michael J. Gelb, ‘Discover your genius. How to Think Like History’s Ten Most Revolutionary Minds’
Over de Armada zeeslag
Over de Dark Triad
Over de admiraal Zheng He
Over Jan de Soet
Over Haruka Nishimatsu, JAL
Over Warren Buffet
Warren Buffett woont nog steeds in hetzelfde huis dat hij in 1958 voor slechts $ 31.500 kocht ( $282.166 met inflatie). Tegenwoordig is het huis zo’n $ 650.000 dollar waard. Zijn investeringsmaatschappij Berkshire Hathaway, heeft onlangs de waarde van $ 100 miljard overschreden.
