Kranten staan ineens bol van berichten over stikstofbelasting.
Het CO2 gevaar is even naar de achtergrond verdrongen.
De wat hysterische aandacht wordt veroorzaakt door het staken van een groot aantal bouwprojceten. Begrijpelijke zorgen om een tweezijdig probleem.
Alfa visie
Wat opvalt in de berichtgeving is dat vrijwel zonder uitzondering gesproken wordt over stikstof als boosdoener.
Dat is dagbladjournalisten niet kwalijk te nemen, wat ook geldt voor de merendeels alfa politici in de Tweede Kamer. Jammer is dat bij de dagbladen de uitstekende wetenschapsjournalisten weinig inbreng lijken te hebben.
Een stap in de goede richting is het artikel “Hoeveel kwaad kan stikstof eigenlijk” van Cor Speksneijder in de Volkskrant van 11 september.
Pars pro toto
Wat is het probleem? Niet stikstof is de boosdoener, maar enkele leden van de stikstoffamilie. Stikstof is pars pro toto voor vier ‘toto’s’: stikstofdioxide (NO2), stikstofoxide (NO), distikstofoxide (N2O) en ammoniak (NH3).
Onschadelijk
Wat doet het er toe? Wel, stikstof is helemaal niet schadelijk. De lucht die wij inademen bestaat voor 80% uit stikstof (N2). Adem in adem uit. De rest, 20%, is zuurstof, voor ons van levensbelang. Een atmosfeer van 100% zuurstof zouden wij echter niet overleven. Misschien wel als die atmosfeer al lang zou bestaan en wij evolutionnair aangepast zouden zijn.
Wel schadelijk
Wat zou je aan het probleem van te hoge concentraties wèl schadelijke stikstofoxiden (NOx) en ammoniak kunnen doen?
Natuurliefhebbers, milieuactivisten en een enkele politicus hebben al hun oplossing aangedragen.
Het merendeel van de bouwprojecten staken, wegenaanleg staken: minder auto’s, minder NOx. Ook de agrarische sector inkrimpen (Jetten), immers die is een grote bron van NH3.
Elk voordeel heb z’n nadeel. Minder eutrofiëring, schaadt de bouwsector. En de veehouders.
Emissiehandel
Emissiehandel is ook mogelijk. Ik verkoop mijn NH3 recht aan jou. Een vorm van arbeidsloos inkomen, traditioneel voorbehouden aan landen en industrieën.
Een boer die rustig wil gaan leven en verkoopt zijn NH3 rechten aan andere boer, die nog lang niet aan de inkrimping van z’n veestapel toe is omdat ie net via Yvon Jaspers een jonge vrouw aan de haak heeft geslagen.
En hoe zou die emissiehandel zijn tussen anesthesisten en verkopers van partygassen. Beide laten immers lachgas ontsnappen (N2O).
Duo bedrijven
Je kan ook denken aan herverkaveling. Een veebedrijf (ammoniakbron) dicht tegen de A20 zetten (NOx bron). Zure regen (HNO3) wordt geneutraliseerd, eutrofiëring gaat door maar is niet zo erg. Er staan weinig planten. Alleen maar koeien, schapen, geiten en kippen.
Maar laat ik me niet verder in dit mijnenveld begeven.
Waterstofoverlast
Waar het mij om gaat is dat het in de pers, voor het grote publiek, duidelijk moet zijn dat het niet om stikstof als boosdoener gaat maar om z’n oxiden.
Je spreekt bij een dijkdoorbraak toch ook niet over waterstofoverlast als we ‘t over z’n oxide hebben?
Het AD heeft deze blog gelezen en heeft het begrepen. In een bijlage over de effecten van het “Stikstofbesluit” op 21 september 2019, stond een artikel “Dit moet u weten over de stikstofcrisis”. Daarin een beschrijving en illustratie met de juiste nomenclatuur. De filosoof Marjan Slob heeft het in de Volkskrant van 23 september 2019 daarentegen over “extra neerslag van stikstof (geoxideerd nitraat)”.
Vakinformatie
Vaktijdschriften, neem je verantwoordelijkheid. Technisch Weekblad, [C2W], VNCI Magazine, LABinsights, grijp je kans om het grote publiek, de dagbladen en de politici voor te lichten. Gratis publiciteit.
Edwin Kisman
Kijk ook eens naar de websites
Chemie Media Centrum, een onafhankelijke bron voor chemische feiten
Eye openers, jonge wetenschappers over hun onderzoek
Edwin, helemaal met je eens! Hier ligt een raak en opdracht voor de beta)wetenschapsjournalistiek! Leg ui voor het grote publiek wat het probleem EN laat ook zien waar de oplossingen liggen!
Interessant artikel voor mij als Gamma, Edwin! Scheikunde in de 3e klas van de HBS heeft mij de A-richting in gedreven.
Kijk, daar heb ik me ook regelmatig aan geërgerd. Maar ja, je hebt wel gelijk met al die alfa’s. Goed dat jij uitleg geeft, Edwin! En ook bèta-journalisten opport.
Beste Edwin,
Bedankt voor de toezending van het stukje over stikstof, dat je schreef. Prima. Ik loop me dagelijks te ergeren over de berichtgeving van dat slechte stikstof.
Wat je zei over de samenstelling van de atmosfeer, 80 % stikstof, 20 % zuurstof, geeft in eerste instantie een indruk, maar is mij een beetje te ruw, omdat er dan geen ruimte over blijft voor andere belangrijke bestanddelen. Ik geef de voorkeur aan: 78 % stikstof en 21% zuurstof, zodat er een procentje overblijft voor andere zaken, waarvan kooldioxide 0,04 % niet de grootste, maar wèl de belangrijkste is. Zonder kooldioxide geen leven, maar dat schijnen ze in Den Haag niet te kunnen begrijpen! Nogmaals dank. Arne
Dag Edwin,
Goed punt. Het is de hoogste tijd voor een geactualiseerde Chemische Feitelijkheid over dit onderwerp. De laatste uitgave over stikstofoxide dateert van tien jaar geleden. De Chemische Feitelijkheden zijn immers bedoeld om leken als journalisten, politici, juristen etc. op een toegankelijke manier te informeren. Hier ligt ook een taak voor de KNCV.
Fridus
Beste Edwin,
dank dat je mij op je blog attendeerde. Je uitleg is ook kristalhelder. Wat betreft de communicatie naar ‘het grote publiek’ probeert de KNCV op vele manieren een bijdrage te leveren. Bijvoorbeeld via http://www.eye-openers.nl waar jonge chemici uitleggen wat ze onderzoeken en waarom. En dat in één minuut én in heldere taal. Ben benieuwd wat er ervan vindt.
We zijn bezig om de informatie uit de serie Chemische Feitelijkheden ook in een wat andere vorm te gieten. Een voorbeeld daarvan is http://www.chemiemediacentrum.nl (CMC) waar we ons profileren als een onafhankelijke bron voor chemische feiten. De grote uitdaging blijft natuurlijk om de informatie ook daadwerkelijk op de juiste plaats te krijgen, bij het grote publiek dus. Daar kunnen we alle hulp bij gebruiken. Om te beginnen kunnen we jouw blog verspreiden via onze kanalen. Maar nog liever zouden we van jouw kennis gebruik willen maken als expert bij het CMC om chemie in het nieuws te duiden en te laten zien dat het verhaal vaak genuanceerder in elkaar zit dan op het eerste gezicht lijkt. Ik hoor graag van je.
Hartelijke groet,
Jan-Willem