SCAMPER, een ‘to-do list’ voor innovatie

Innovatie is zelden het resultaat van een ‘eureka’ moment. Het gros van de innovaties is gebaseerd op ideeën en produkten van anderen. Doorontwikkelingen.
Daarvoor bestaat een systematische aanpak. SCAMPER. In een enkel geval is een ‘innovatie’ een regelrechte kopie van een (onbeschermd) bestaand product. Plagiaat. Octrooibescherming moet dat, indien mogelijk, voorkomen

Schouders op op te staan
Veel innovatie komt neer op verbetering door of aanpassing van bestaande produkten, processen of organisaties. Het zijn “De schouders waarop wij staan” zoals mijn vriend Henk Verkuyl (emeritus Nederlandse taalkunde, Universiteit Utrecht) het mooi verwoordde in de titel van zijn openingscollege.

Voortborduren
Voortborduren op de ideeën van anderen is ook de basis van (technologische) voortuitgang. De mens die ontdekte dat het rollen op een boomstam makkelijker ging dan transporteren op een slee. Een ander die die boomstam in plakken zaagde en er een as doorheen stak, die onder een bak bevestigde en er een paard voor zette. Hoppa. Een achter-achter-achter kleinzoon daarvan, die een stoommachine aan de as koppelde. Daarna kwamen Ford, Tesla enzovoorts.

Systematisch ontwikkelen
Zo’n ontwikkeling kan systematisch met SCAMPER, een acroniem dat staat voor een methode waarmee aan (onderdelen van) bestaande produkten, processen of organisaties wordt gesleuteld. Een aanpak die bestaat uit zes afzonderlijke stappen. Bedacht door Alex Osborn, de grondlegger van de brainstorm techniek (1953, in zijn boek Applied Imagination) en verder ontwikkeld door Bob Eberle (1971, Games for Imagination Development).

Innoveren in zes stappen
SCAMPER biedt zes verbeteropties. Zes stappen die je achtereenvolgens kan uitvoeren op onderdelen of op het geheel.

 

De opties zijn (omwille van het acroniem zijn hier de Engelse termen gebruikt):
Substitute – Substitueren, vervangen
Combine – Combineren
Adapt – Aanpassen
Magnify, Modify – Vergroten, veranderen
Put to other uses – Andere gebruiksmogelijkheden vindeen
Eliminate – Elimineren, verwijderen
Rearrange – Herschikken, reorganiseren

Waar het op neer komt is: goed kijken, je realiseren wat je gezien hebt en je dan afvragen “hoe kan het anders, hoe beter?”.

Van detail naar totaal
De bestaande situatie (product, proces of organisatie), kan worden gesplitst in z’n onderdelen, die achtereenvolgens op zes mogelijkheden (SCAMPER) tot verbetering worden bekeken.
Dat bekijken van detail naar het geheel is een zienswijze die ook Leonardo da Vinci, een geniale observator, toepaste.

Voorbeeld, Magnify, Modify
Een treffend voorbeeld van doorontwikkeling zag ik in het Kunstmuseum in Den Haag. In werk van de ontwerper Bas van Beek. Een voorbeeld van Magnify, Modify. Bas verwierf de mallen van glazen vazen en gebruikte die opnieuw met een kleine aanpassing. De mallen werden niet gesloten maar licht geopend vastgezet waardoor tijdens het gieten van het glas in de spleten uitstulpingen ontstonden. Voila, de vaas van Bas. Plagiaat? Nee, doorontwikkeling.

Minderen
Een aantekening van de gedragswetenschapper Leidy Klotz “de belangrijkste vraag die individuen en organisaties zich nu moeten stellen, is niet: wat gaan we voor nieuws doen, maar waar gaan we mee stoppen?”. Dus minderen (NRC).

Voorbeeld, Put to other uses
Nog een SCAMPER voorbeeld van ‘Put to others uses’. De Qabin Call, de videobelruimte van Ahrend. Oorspronkelijk ontworpen als een kantoortje binnen een kantoor. Een glazen cabine met twee bankjes tegenover elkaar, waarin twee mensen zich konden afzonderen. Dat kon dus niet onder de corona omstandigheden. Het kantoortje werd  omgebouwd tot videobelruimte, een creatieve aanpassing. ’t Blijkt een succesnummer te zijn.

Scamperen
Innovatie is dus te sturen. Is niet afhankelijk van een eureka moment. Een systematisch plan van aanpak voor ontwikkeling en verbetering is mogelijk. Onder andere met de SCAMPER opties.

 

Edwin Kisman

Wat vond u van deze column?