Koppen, plaatjes, onderschriften, ‘streamers, en ‘call outs’. Langs dit tegelpad wandel ik door een krant of tijdschrift. Ik lees diagonaal. ‘Scan’ en weet in grote lijnen wat er in staat. Ben op de hoogte van “de toestand in de wereld”. Alsof ik naar het zondagspraatje van GBJ Hiltermann heb zitten luisteren.
Terzijde, GBJ was een van de oprichters van Elseviers Weekblad, in oktober 1945. Met de winsten van het blad legde het moederconcern de basis voor een wetenschappelijke uitgeverij, lees ik in Wikipedia. Het blad legt het loodje, de wetenschappelijke uitgeverij vaart door.
Einde cyclus, nieuwe cyclus. Is er soms sprake van een “heeele langetermijn” visie?
Na het scannen van de krant ben ik op de hoogte. Tenminste, als de redacteur zijn werk goed heeft gedaan. En dat is niet altijd het geval.
Effectief communiceren
Redacteuren hebben vaak moeite met het effectief communiceren van de inhoud. Soms is dat een kwestie van tijdsdruk zoals bij dagbladen. Weekbladen of weekendedities zouden daar – bij een goede planning – minder last van moeten hebben, laat staan maand- of kwartaalbladen.
Onder ‘effectief communiceren’ versta ik het effectief overbrengen van de boodschap, het ‘statement’, de informatie, vanaf het medium (digitaal of print) naar het brein van de ontvanger door gebruik te maken van tekstuele, visuele en inhoudelijke hulpmiddelen.
Vind de parels
Het gaat er dus allereerst om dat die boodschap goed ontrafeld en begrepen wordt. De redacteur moet de parels in het verhaal zien te vinden. Hij moet naar parels duiken. En vervolgens de gevonden parels aan de lezer tonen. Door ze visueel (door beeld of typografisch) te ondersteunen of te benadrukken. Of hij kan uitdagende elementen naar voren halen, die de lezer het verhaal binnentrekken.
Resonantie
Die zichtbaar gemaakte parels moeten bovendien aanspreken, dat wil zeggen, ze moeten aansluiten bij de kennis, belangstelling en ervaring van lezers. Ze moeten ‘resoneren’, zoals een klankkast van een viool door resonantie het geluid van de snaren versterkt. Zoals anderzijds ook een brug gevaar loopt door resonantie in te storten als er een colonne soldaten in de pas overheen loopt. Of een zanger die bij een bepaalde toonhoogte en voldoende volume een glas kan verscherven.
Dat effect van de afzonderlijke parels kan nog versterkt worden door de synergie, het ‘synchroonzwemmen’ van tekst- en beeldelementen.
‘Hands on’ parels duiken
Twee oefeningen om thuis te raken in het parels duiken.
Parelduiken 1 – de Synthese
Neem een artikel dat je moet redigeren, lees het zorgvuldig door met een markerstift in de hand. Markeer de passages die [1] interessant zijn [2] die de boodschap ondersteunen. Verwerk die passages in presentatiemiddelen (de schelpen): kop, manchet (de korte samenvatting onder de kop), foto, onderschrift, ‘streamer’, ‘call out’. Maar doe dat wel goed.
Parelduiken 2 – de Analyse
Bekijk/lees een artikel in krant of tijdschrift. Vraag je af: [1] ondersteunt de kop de boodschap [2] geldt dat ook voor het dominante beeld en bijbehorend onderschrift [3] en ook voor het manchet, de eventuele ‘streamers’, de ‘call outs’? Welke andere keuzes zou je maken.
WIIFM
De meeste lezers hebben weinig tijd, ‘scannen’ een pagina. Krijgen zo een indruk van een artikel en zijn daarmee tevreden of nemen op grond daarvan (‘What’s in it for me‘, WIIFM) de beslissing: laat ik het lezen.
En, als ze zonder te lezen verder zijn gegaan hebben ze in ieder geval de hoofdpunten van het artikel te pakken. Pars pro toto. Daar is niets mis mee. Die info scherf kan ook bijdragen aan de waardering voor je blad of je krant of je nieuwsbrief of je brochure en zelfs voor je scriptie.
Edwin Kisman
