Er komt een Nationaal Centrum voor Communicatie over Wetenschap (NCCW). Minister Robbert Dijkgraaf kondigde dat eind mei aan. Wat zo’n centrum zou moeten zijn, was nog niet helemaal bekend. Wel het feit dat er in de komende tien jaar ruim tien miljoen euro beschikbaar voor is. De vraag is: wat wil je voor één miljoen per jaar en wat kan je?
Betrokkenheid publiek en politiek
Model staan het “Wissenschaft im Dialog” in Berlijn (2000) en het “National Coordinating Center for Public Engagement” in Bristol (NCCPE 2008). Beide centra zijn er voor de vergroting van de ‘public engagement’. Betrokkenheid van publiek en politiek bij de wetenschap vergroten. Door er rechtstreeks over te communiceren. De wetenschap “Nader tot U”?.
Afstand wetenschap/samenleving
Dijkgraaf maakt zich zorgen over de toenemende afstand tussen wetenschap en samenleving. Een eufemisme voor een groeiend wantrouwen dat ‘full swing’ ging tijdens de coronaperiode, met als heet hangijzer ‘vaccinatie’. Met een vaccin dat in één jaar tijd werd ontwikkeld, op basis van een nieuwe techniek, mRNA. Gevaarlijk spul met een spuit in je arm. ‘Somebody else not me’. Zo’n nieuw centrum zou dat wantrouwen te lijf kunnen gaan. Bijvoorbeeld door te communiceren dat de mRNA techniek al uit de vorige eeuw stamt.
Ongeloofwaardige wetenschap
Hoewel het merendeel van het publiek de wetenschap nog hoog acht, zijn er onder wetenschappers ook zorgen over hun status en aanzien en daarmee de ruimte die zij krijgen om naar behoren te werken. Augustin Landier, hoogleraar aan de HEC Paris en David Thesmas MIT schreven vorig jaar in een artikel in Les Echos , ‘Covid – 19 and the meaning of Scientific Failure’ dat de gezondheidscrisis een gigantische onzekerheid zichtbaar heeft gemaakt en de grenzen van menselijke kennis heeft getoond. Wetenschappers hebben uiteenlopende standpunten ingenomen en zijn regelmatig van mening veranderd. Hebben tegenstrijdige onderzoeksresultaten gepubliceerd en later weer teruggetrokken. “ De vrees onder wetenschappers bestaat dat ze uit de crisis komen met een volstrekte ongeloofwaardigheid”.
Rechtstreekse dialoog met wetenschappers
Het centrum beoogt méér dan informatie over de wetenschap te verschaffen. Dat doen wetenschapsjournalisten in dag- en weekbladen al, ook de vele musea met wetenschap als hoofdthema: Nemo, Naturalis, Corpus, Museon. Het gaat vooral om een directe dialoog tussen wetenschappers en de doelgroep. Dat is wat in Engeland en Duitsland gebeurt. Dialogen, praattafels. Niet indirect via de media. De verwoording van het wetenschappelijk standpunt nadat daar consensus over is bereikt.
Verwarrende uitspraken
Een wetenschappelijk debat, inderdaad heel goed voor de wetenschap. Maar wel binnen de muren van de wetenschap. Met gesprekspartners die het spel kennen. Maar naar buiten communiceren, aan talloze praattafels, alleen als er consensus is. De verschillen van mening tussen experts aan praattafels breng het grote publiek in verwarring. Dat leidt tot de mening: ‘die experts, ze zeggen maar wat’ en uiteindelijk ‘die experts, ze kunnen me wat’. Adieu geloofwaardige wetenschap. Daar moet een nationaal ccentrum iets aan kunnen doen, is de gedachte.
Beperkte deskundigheid politici
Of dat andere probleem gesignaleerd door World Crunch (27 jan 2022): het geringe aantal wetenschappers in de politiek met een gedegen wetenschappelijke kennis. Als voorbeeld wordt genoemd dat twee jaar geleden in de VS 14 bèta wetenschappers ingezworen werden in het Huis van Afgevaardigden en de Senaat op een totaal van 535 congresleden. Ter geruststelling, Xi Jinping heeft chemische technologie gestudeerd. De Chinese chemici lijken daarvan de profiteren.
Na tien jaar, succes?
Een Nationaal Centrum voor Communicatie over Wetenschap een goed idee? Een columniste van de NRC wond zich erover op en schreef “Hoe durf ik het beter te weten dan Dijkgraaf?“. Ik geloof wel in het concept. Laten we zien wat het opgeleverd heeft, na tien jaar. Die zijn zo om. En € 10 miljoen? Peanuts. Àls “de cost voor de baet uyt gaet”.
Edwin Kisman
Wat vond u van deze column?
Ja verwarring is inderdaad niet goed voor de geloofwaardigheid (weetwaardigheid) van de wetenschap. Was natuurlijk altijd wel zo maar als feiten weer afhangen van meetopdrachten dan wordt het er niet makkelijker op. Tja en die tien miljoen is echt wel heel bescheiden.