Een autobiografie, wie denkt eraan in z’n jonge en zelfs mid-life jaren? De droombeelden van vroeger zijn nog zo dichtbij. Nostalgie begint zich net te ontwikkelen. Toch kan het een nuttige handleiding voor je leven zijn. Het is profijtelijk vroeg met het schrijven ervan te beginnen. Waarom?
Bij tijdig beginnen, meer profijt
Er zijn daarvoor twee redenen. Ten eerste: des te langer je wacht des te minder kan je terugvallen op “orale” bronnen. Je bent dan aangewezen op documenten, waaronder foto’s, als die al te vinden zijn.
Ten tweede: naarmate je vroeger begint heb je meer jaren voor de boeg en kan je meer profijt hebben van je “introspectie”. Het is dan wel verstandig je ontwikkelingen bij te houden. Je biografie regelmatig te ‘updaten’.
Bronnen kunnen overlijden
Bovendien is het makkelijker als je eerder begint, omdat je herinneringen nog verser zijn. Dat geldt ook voor personen die je wilt raadplegen. Zoals je ouders, of in het algemeen, een vorige generatie. Wacht je te lang dan is die er niet meer en is je verleden, gedeeltelijk, niet meer toegankelijk. Dat klinkt niet onbekend, nietwaar?
Soorten levensbeschrijving
Autobiografieën zijn er in soorten. Je hebt de levensbeschrijving aan de ene en de introspectie aan de andere kant. Daartussen zijn er mengvormen. Bovendien heb je nog de “helende” autobiografie. De feitelijke levensbeschrijving is een grondvorm. Vaak een chronologische beschrijving van feiten en gebeurtenissen die je je herinnert, aangevuld met informatie van anderen en uit documenten. Als de vorige generatie al de moeite had genomen een autobiografie te schrijven, dan hoef je je daar niet meer voor in te spannen. Dan hoef je ook niet bang te zijn om die “orale” bronnen te missen.
Al schijvend, herinneringen fixeren
De herinneringen heb je dankzij je autobiografisch geheugen, dat wordt beschouwd een combinatie te zijn van een episodisch (gebeurtenissen) en een semantisch geheugen (feiten). Als je schrijft, leg je je herinneringen en gedachten vast. Je fixeert ze zoals je een net ontwikkelde fotoafdruk fixeert om hem te beschermen tegen verbleking. Die metafoor zou je kunnen uitbreiden naar het terugroepen van herinneringen: dat lijkt op het opkomen van een beeld tijdens het ontwikkelen van een foto.
Introspectieve biografie
Een autobiografie kan méér zijn dan een opsomming van feiten en de beschrijving van gebeurtenissen. Het kan een zelfanalyse zijn, een verslag van een introspectie. Het kan een zo goed mogelijke beschrijving van je persoonlijkheid zijn. Van je persoonlijkheidstrekken en het daaruit voortkomend gedrag.
Een handleiding voor het leven
Verder: een beschrijving van de beslissingen die je in je leven hebt genomen. Welke argumenten hebben daarbij een rol gespeeld? Of waren het intuitieve besluiten? Ging het goed of niet? En als het fout ging, waardoor kwam dat? Wat had je anders kunnen doen, als je “De Andere Afslag” had genomen en hoe had je leven dan gelopen? Was het een fout die je in ‘t vervolg kan voorkomen? En als het goed ging, wat waren de kritische succes factoren? Aan de resultaten van deze analyse kan je veel hebben in de rest van je leven. Zo kan het een “handleiding” voor je leven worden. Met richtlijnen voor toekomstig handelen en beslissen. Op basis van je ervaringen en hindsight verklaringen. Zo ga je van retrospectief naar prospectief.
Wat wil je delen?
Je kan ook je emoties beschrijven die je ervoer in bepaalde situaties of bij bepaalde gebeurtenissen. Geef je verslagen van je liefdesrelaties en je erotische belevenissen? De vraag is hoever je hierin wil gaan, want vroeg of laat wordt je biografie openbaar, zij het hoogstwaarschijnlijk in kleine kring. Wat mag van jou geopenbaard worden, wat wil je delen, wat moet geheim blijven?
De helende autobiografie
Een speciale categorie is het “helend” autobiografisch schrijven. Schrijven over trauma’s en er daardoor los van komen. Louise de Salvo beschrijft het in haar boek “Writing as a Way of Healing”. Zij haalt daarin het onderzoek aan van de sociaal psycholoog James Pennebaker (University of Texas, Austin) uit zijn boek ‘Opening Up. The Healing Power of Expressing Emotions’. (1997). Waar het om gaat is dat je van een trauma de gebeurtenis heel gedetailleerd beschrijft en tegelijkertijd de emoties die je toen voelde. Essentieel is de integratie van gebeurtenis en de bijbehorende emotie. Het effect is zowel mentaal als fysiologisch: een verwerkt trauma en een versterkt immuunsysteem. De Salvo geeft praktische aanwijzingen, zoals: freewriting, dat wil zeggen doorschrijven, zonder te letten op punten en komma’s, 20 minuten per dag in blokken van 4 dagen, in een rustige, veilige omgeving. Het werkt volgens haar ook zonder dat je het aan anderen laat lezen.
Hoe begin je?
En dan: hoe begin je? Begin met het inventariseren van invalshoeken (periodes, werk, relaties etc). Dat kan vrij eenvoudig door het maken van een mindmap, zie nevenstaand voorbeeld (klik er op). Een half uurtje werk. Je kiest hieruit invalshoeken, gaat te rade bij je herinnering en je bronnen en gaat dan schrijven. Zoals hiervoor genoemd, eerst ‘free writing’. Daarna ga je ordenen, structuur aanbrengen en redigeren, schaven, redigeren, redigeren, redigeren tot je tevreden bent. Vergeet het beeld niet!
Welke vorm kies je?
Tenslotte, in welke vorm giet je je autobiografie. De hedendaagse technologie heeft vrijwel elke vorm laagdrempelig gemaakt. Boeken, e-boeken, pdf’s, een video, een podcast of een website. Het kost allemaal betrekkelijk weinig moeite.
Uniek document voor volgende generatie
Een autobiografie is nuttig, vooral als je er niet te laat in je leven aan begint. Dan kan je al terugkijken op de lessen die je geleerd hebt en daarmee beter beslagen je leven voortzetten. Misschien kan je zelfs afrekenen met je trauma’s. Begin je op je dertigste (dan heb je al voldoende ervaring), dan heb je nog 50 jaar de tijd om er profijt van te hebben. Je moet je biografie wel regelmatig ‘updaten’. Bovendien laat je zo een waardevol document na aan jouw volgende generatie(s).
Edwin Kisman
Hebt u een commentaar of suggestie, dan kunt u die hieronder plaatsen.
