Zorg er voor dat elk onderdeel van je artikel in dezelfde richting als de boodschap wijst. Zo bereik je synergie, een versterkend effect.
’Kijk. Een prachtige foto en duur ook, maar op een of andere manier werkt-ie niet en ik weet niet hoe dat komt’
Marjatta Ebbelaar, hoofdredacteur van het blad over kwaliteit, Kappa, hangt een spread uit het jongste nummer aan de wand. Links een portret van een jonge vrouw, rechts de 36 punts kop ‘Kwaliteit loont’. Ze doet een stap achteruit en kijkt Ivar Been, art director van ‘dé Gids’, aan.
Hij werpt een snelle blik op de poster en zegt: ‘Ik weet niet wat er in je verhaal staat, maar de kop en de foto kijken verschillende kanten op, hebben verschillende boodschappen. Misschien staat er in de tekst weer iets anders’.
Marjatta kijkt naar de wand en zegt peinzend ‘Je hebt gelijk. Wat doe ik daar aan?’
‘Begin met een goede ‘storyplanning’. Stem vooraf al tekst en beeld af op de boodschap. Elk onderdeel van je verhaal moet in de richting van de boodschap wijzen. Zo bereik je synergie. Weet je wel: één plus één is drie. Het versterkende effect. Als je dat niet doet zet je voortdurend de loyale lezer op het verkeerde been. Schep de juiste verwachting bij de lezer.’
‘En als ik er te laat achter kom?’, vraagt Marjatta.
Ivar: ‘Als je al te ver bent, dan kun je twee dingen doen, een andere foto kiezen of je kop herschrijven. Maar houd beide binnen de grenzen van je boodschap’.
Synergie
Tijdens een ‘storyplanning’ wordt de informatie van een artikel verdeeld over tekst en beeld. Wat leent zich voor beschrijving, wat voor verbeelding?
Een van de eerste regels bij het kiezen van een openingsfoto is, dat zij bij de kern van het artikel aansluit en dat zij de boodschap visueel vertaalt. Als de kop in één regel die boodschap samenvat, kan hij meteen dienen als briefing voor de fotokeuze.
Focus
Een tweede belangrijke regel voor het beeldgebruik is, vooral bij foto’s, de goede focus. Net als bij tekst, kan een foto veel overtollige informatie bevatten die afleidt, er niet toe doet. Ruis. En net als bij tekst moet je die wegsnijden. Bij foto’s is dat letterlijk uitsnijden, een uitsnede maken. Er zijn fotografen die daar bezwaar tegen maken. Die hebben alleen recht van spreken als zij een foto leveren zonder ruis, zoals Cartier Bresson dat deed.
Hiërarchie
Foto’s trekken aandacht. Ze zijn het haakje in een artikel, het punt waarop de lezer de pagina binnenkomt. Zorg er daarom voor dat er één prominente foto is en laat de andere in formaat en kleur daaraan ondergeschikt zijn. Geleid de lezer, schep duidelijkheid en breng hiërarchie aan als je meer foto’s hebt.
Onderschrift
Een derde belangrijke regel bij het gebruik van beeld is het toevoegen van een onderschrift. Tegen deze regel wordt heel vaak gezondigd. Alleen als een foto voor zichzelf spreekt, een hoge informatiedichtheid of een emotionele functie heeft, is een onderschrift niet nodig. In andere gevallen, bijna altijd. Zelden beantwoordt een foto visueel alle vragen die bij een lezer opkomen. Er blijven altijd wel ‘wie, wat, waarom, waar, wanneer en hoe’-vragen onbeantwoord. Het onderschrift is er voor om antwoorden te geven. Om de lezer volledig te informeren.
Dossier
Tenslotte de vraag: ‘Hoe visualiseer je?’ Ga uit van de boodschap en probeer die te vertalen in ondersteunende beelden. Ontleed de kop in segmenten. Probeer metaforen te vinden, op het geheel of op de onderdelen. Leg daarvoor dossiers aan van beeldmateriaal dat je bij je visuele vertaling op ideeën kan brengen. Of maak een of meer Pinterest borden aan. Beeldmateriaal dat je tegenkomt op internet en in kranten en tijdschriften. Rubriceer die beelden. Zo krijg je een hand met kaarten waaruit je kan trekken. Wat maakt dat je kan kiezen uit foto’s, schema’s, grafieken, illustraties en cartoons.
Het dossier biedt je vaak snelle oplossingen maar soms ook fantastische troeven.
Edwin Kisman
© Vablad.info, 2015
Tien tips voor effectief gebruik van beeldmateriaal
• Zorg voor synergie tussen tekst en beeld
• Ontwikkel tekst en beeld tegelijkertijd, tijdens de ‘storyplanning’
• Zorg bij foto’s voor een goede focus, snijd ruis weg
• Breng hiërarchie aan in de foto’s die op een pagina staan
• Zorg voor één goede openingsfoto, dus maak de overige ondergeschikt
• Zorg voor een duidelijk aanvullend onderschrift
• Leg een dossier aan van goed beeldmateriaal
• Raadpleeg het dossier bij het visualiseren, al tijdens de ‘storyplanning’
• Selecteer de beeldsoort aan de hand van de functie
• Breng variatie aan in het gebruik van beeldsoorten
