Waar blijft die nieuwe leider die ons een halfjaar geleden werd voorgespiegeld? Dat stuurmens die Nederland door de golven moest leiden. Die leider van een pro-actief kabinet, dat een geoliede overheid moest aansturen, vrij van de vele missers van de laatste tijd. Die leider waarover ik op 17 maart schreef in mijn column: ”Kaag: tijd voor nieuw leiderschap. Wat is dat?”. Een antwoord daarop heb ik niet gekregen. Ik kan het ook niet zien in het gemodder bij de kabinetsformatie, of liever gezegd in de poging tot kabinetsformatie. Iedereen draait om de ander heen, de eigen belangen krampachtig tegen de borst geklemd. Waar blijft de nieuwe leider die zegt: ”Kom op laten we voeten”. Zoals je dat vroeger deed bij het kiezen van een voetbalteam, op het veldje achter de school. Voetje voor voetje naar elkaar toe, naar een keuze toe. Zo gefikst. Nee, een minderheidskabinet? Dat moeten we nog zien. ‘Seeing is believing’.
Leiders geboren of opgeleid?
Is leiderschap aan te leren? Of word je geboren als leider. Te oordelen naar de vele opleidingsinstituten die zich er mee bezig houden is leiderschap te leren. Dat geloofde ik ook. In de tijd dat ik bij de Van Deventer Maas Stichting zat heb ik een aantal leiderschapstrainingen opgezet voor afgestudeerde Indonesische jongeren.
Van Deventer Maas Stichting
De Van Deventer Maas Stichting (VDMS) is een particuliere stichting. Een NGO met een eigen vermogen waarvan de fundamenten in 1913 werden gelegd door Coen van Deventer een gefortuneerde, maar maatschappelijk betrokken, advocaat die een tijdlang in Semarang werkte. Hij demonstreerde die betrokkenheid al in 1899 door de publikatie in de Gids, van zijn beroemde artikel “Een Eereschuld” waarin hij voorrekende wat Nederland aan Nederlands Indië onttrok ten behoeve van dekking van de Nederlandse begrotingstekorten. In plaats van het geld te gebruiken voor de ontwikkeling van het overzeese gebiedsdeel (infrastructuur, haven van Soerabaja etc).
Rampspoed
Terzijde. Het economisch belang van het wingewest werd nog eens benadrukt door J.Tinbergen (Nobelprijswinnaar!) en J.B.D. Derksen in hun rapport “Berekeningen, over de economische betekenis van Nederlandsch-Indië voor Nederland“. (1941). Dat werkte door na de oorlog. Het gevleugelde commentaar was toen:”Indië verloren, rampspoed geboren” wat naar het schijnt (mede) de aanzet was tot de Politionele Acties in 1947-1949. Een economische oorlog dus.
Eigen middelen
De VDMS financiert uit eigen vermogen het faciliteren van onderwijs in Indonesië. De stichting verstrekt beurzen, financiert scholingsprojecten zoals de ‘upgrading’ van docenten van scholen en ‘business’- en leiderschapstrainingen voor afgestudeerden. Doel: Indonesische jongeren, met name minder bedeelden, “mandiri” te maken, dat wil zeggen, zelfstandig.
Leiderschapstraining
Een van dat soort projecten zijn de leiderschapstrainingen. Daarmee werd in 2006 begonnen. De mooiste van de elf die ik heb meegemaakt was die in Puntondo in 2009. Een open terrein aan een wit strand 50 km ten zuiden van Makassar. Ver van de drukke gehaaste wereld. Een trainingscentrum in een idyllische omgeving. Houten gebouwen met rieten daken. Open vergaderzaal, restaurant, slaapkamers op palen, alle met elkaar verbonden door houten loopbruggen.Een ideale ‘umfeld’ voor een intensieve training.
l’Amour est un oiseau rebelle
Nooit zal ik de plek van die training vergeten. Stille ochtenden, zonsopkomst, rust voor het begin van de training. In de bomen rondom zingende vogels. Maar wat zongen ze, in eindeloze herhaling? De eerste strofen van de Habanera uit Carmen van Bizet: ‘L’amour est un oiseau rebelle’. Hoe kwamen ze daar aan? Hoe was dat te verklaren, als ik dat al wilde. Soms een geval van ‘morfische resonantie’ uit de ‘morfogenetische veldentheorie‘ van Rupert Sheldrake? Misschien, maar eigenlijk wilde ik dat niet weten. Ik nam het zoals het was en luisterde betoverd.
De training
Voor die zeven dagen durende leiderschapstraining in 2009 onder de titel ‘Creating Leaders for a Sustainable Society’ had ik een dagboek geschreven ‘Diary of a Leader’ met voor elke dag een motto, een suggestie aan de toekomstige leiders onder mijn gehoor. Zeven waarden. Zeven aanbevelingen voor een actief, kritisch en democratisch leiderschap.
DIARY OF A LEADER
Seven Inspiring Days
FRIDAY – HAVE A GOAL
SATURDAY – BE PROACTIVE
SUNDAY – TAKE ACTION, TAKE RISKS
MONDAY – BE CRITICAL
TUESDAY – BE CREATIVE
WEDNESDAY – BE DEMOCRATIC
THURSDAY – SHARE YOUR POWER
Vergroot bijgaande illustratie door er op te klikken
De Kabinetsformatie uit het slob?
Een advies aan de rollebollende partijen in het formatieproces? Het motto van de Zondag en ook dat van de woensdag? Op dit moment de meest effectieve?
Edwin Kisman
Verder lezen
Columns
”Kaag: tijd voor nieuw leiderschap. Wat is dat?
“Waarom gaat er zoveel mis bij de overheid en gaat ‘t in het bedrijfsleven meestal goed?”
YouTube
Habanera Carmen “L’amour est un oiseau rebelle”
Wiki
Coen van Deventer
Boek
Een aanrader
“Klein boek over leiderschap“, Henk van ’t Klooster – uitgeverij Thema (Schouten & Nelissen)
