In rondes werken, van breed naar detail, is een effectieve manier om snel te redigeren, om eerder te beginnen en om sneller af te ronden. Dat geldt ook voor schrijven.
De iPhone snort op zijn metalen bureaublad. Harm Ikan, redacteur van de Dobber, neemt ‘m afwezig op. ‘Met Harm’. Verschrikt houdt hij het mobieltje van zich af. Een stem schettert. ‘Waar blijven die twee artikelen. Eind van de ochtend moeten we de opmaak doorsturen. Je hebt nog twee uur.’ Harm is weer bij de les en kijkt vertwijfeld naar z’n stapels papieren.
Harm stelt altijd alles uit, hij kan daar weinig aan veranderen. Een probleem waar boeken en sites over zijn volgeschreven (‘procrastination’).
Er zijn echter wel hulpmiddelen die hem kunnen helpen; waarmee hij de drempel om te beginnen kan verlagen. Hij zou bijvoorbeeld een groot probleem in ‘plakken’ moeten snijden. En hij zou voor een taak een bepaalde tijd moeten uittrekken in plaats van zichzelf de opdracht te geven iets helemaal af te maken. Ergens een uur aan werken, en stoppen als het uur om is.
In drie stappen
Bovendien is de manier waarop hij redigeert weinig effectief. Hij begint een artikel woord voor woord te lezen, verandert hier een woord, en zet daar een punt of een komma. Tot het eind van het verhaal. Zo is hij in één keer klaar.
Meermalen door een artikel heen lopen lijkt tijdrovend maar is uiteindelijk sneller. Zo werkt de driestaps methode; in drie stappen afdalen van overzicht tot detail: van macro, via meso naar micro niveau. Het probleem in drie plakken verdeeld!
Macro – de verkenning uitvoeren
Lees het artikel eerst snel om er een indruk en een gevoel voor te krijgen, zonder nog te proberen het te begrijpen. Lees het vervolgens aandachtiger met vragen in je hoofd als: wat is de boodschap, wat wil de schrijver zeggen, voor wie is het geschreven, klopt het met de opdracht? Noteer ideeën in de kantlijn.
Meso – de volledigheid nastreven
Dan volgt het redigeren. Is de opbouw goed, is er voldoende informatie? Wat is overbodig? Grijp in op grond van je vragen. In grote lijnen. Vul het artikel aan of geef de auteur daar aanwijzingen voor. Wijzig zo nodig de opbouw. Zijn er voldoende goede illustraties?
Micro – de overdaad snoeien
In de derde stap daal je af naar het detail. Focus je op de essentie. Snoei alle overtolligheden, schrap alle overbodige woorden, alle niet relevante tussenwerpsels, alle wolligheden en alle zijpaden. Fatsoeneer de stijl, let op de punten en de komma’s en – niet te vergeten –, let op een goede alinea-indeling.
Eventueel herhaal je enkele dagen later de eerste stap – om te zien of alles nog klopt – voor de ‘fine tuning’.
Werken in opvolgende rondes, van breed naar detail, versnelt het redigeren, terwijl de eerste verkennende stap (macro) de drempel om te beginnen verlaagt.
Kijk ook eens naar het principe van ‘triage editing’, het optimaliseren van een redactioneel proces als je niet veel tijd ter beschikking hebt (Amy Gahran )
Edwin Kisman
TIPS
Tips voor het schrijven en tegen het uitstellen:
* snijd een groot probleem in ‘plakken’;
* trek voor een taak een bepaalde tijd uit. Stop als die tijd om is;
* kies de goede werkmomenten. Benut de creatieve tijdstippen. Doe de routine in de rest van de tijd;
* maak een snelle start door een probleem te analyseren met behulp van ‘mindmapping’;
* maak snelle, ruwe concepten en vraag anderen om ‘feed back‘;
* begin er meteen aan.
