Procrastinatie? Deadline weer eens niet niet gehaald? Een incident of een structureel probleem? In dat geval is er grote kans dat er een procrastinator, een stelselmatige uitsteller, op een steutelpositie zit.
“Procrastination”, stelselmatig uitstellen, is geen ‘new school’ probleem. Het is zo oud als de mensheid. Hier en daar kunnen computers wat verlichting bieden, of het juist versterken, maar het gaat om een gedragsprobleem dat de procrastinator zelf moet oplossen. Als ie dat wil. Want er kunnen ook redenen zijn om het niet te willen. Ondanks de gevolgen van het uitstellen.
Dat het een algemeen probleem is blijkt ondermeer uit het feit dat je bij Bol.com kunt kiezen uit ruim honderd boeken over dit onderwerp.
De psychologen Jane Burka en Lenora Yuen beschrijven in hun boek “Procrastination” het fenomeen en een aanpak.
Als oorzaken noemen zij: faalangst/perfectionisme, ook succesangst (!), controledrang en behoefte aan autonomie. Daarnaast angst voor uitsluiting, maar ook bindingsangst
Waarom zou je niet willen veranderen? Dat kan als de procrastinatie een deel van je identiteit is (geworden). Dat geef je dan op en daar kan je wel eens geen zin in hebben.
Als je wel wilt veranderen, hoe doe je dat dan? Reflectie ( je probleem inventariseren), doelen stellen, een plan opstellen, en dat uitvoeren eventueel met hulp van anderen.
Linda Sapadin, klinisch psycholoog, beschrijft in haar boek “Beat Procrastination and Make the Grade” een zestal soorten uitstellers: The Perfectionist, The Dreamer, The Worrier, The Crisis-Maker, The Defier en The Overdoer.
Het is overigens niet zo dat een procrastinator op alle fronten tegelijk uitstelgedrag vertoont. In het ene geval wel in andere gevallen niet. Gedifferentieerd.
Ik herken het. Ik ging vroeger ook gebukt onder uitstelgedrag, daarbij aangemoedigd door een van mijn hoogleraren, Gerrit den Boef die placht te zeggen:”als je een probleem hebt, stop het in een klemmend laatje. Je zal zien, over een tijdje is het vanzelf opgelost”.
Ik was een perfectionist. Onder druk heb ik die neiging op een bepaald moment opgegeven, van de ene dag op de andere. Later kwam het weer op in een andere vorm. Ik kwam regelmatig te laat op vergaderingen.
Met het klimmen der jaren nam mijn uitstelgedrag af. Waarschijnlijk door een toenemende behoefte aan zekerheid. Ik stelde steeds minder prijs op verrassingen. Dat betekent méér vooruit denken, méér planning en direct uitvoeren. Tegenwoordig ben ik ruim voor deadline klaar. ‘Underpromise, overperformance’.
Een Wet van Boyle die ik eerder beschreef zou ook hierbij kunnen gelden.
Die zou in dit geval luiden: Z x P=c, of : het product van Zekerheid en Procrastinatie is constant
Ook voordelen
Procrastinatie kan ook z’n voordelen hebben. Een ander geluid! Frank Partnoy betoogt in zijn boek “Wait: The useful art of procrastination” dat het uitstellen van een beslissing tot het juiste moment bereikt is, grote winst kan opleveren. Hij haalt daarbij de successen aan van beurshandelaren, zakenlieden en topsporters. Het doet denken aan de manier waarop ‘maximizers’ hun beslissingen nemen.
Maar hoe bepaal je het juiste moment? Wat zei Johan Cruijff daar ook weer over? “Er is maar één moment dat je op tijd kunt komen. Ben je er niet, dan ben je te vroeg of te laat”.
Ook een andere auteur John Perry ( “The Art of Procrastination”) beweert dat je veel kan bereiken door zaken niet te doen (of uit te stellen). Hij noemt dit
“ gestructureerde procrastinatie”. Hij zegt verder dat de computer uitstelgedrag in de hand werkt omdat je op het laatste moment nog een brief, een mail, of een WhatsApp kan uitsturen.
Een aanpak
Als je er niet in slaagt om je gedrag te veranderen, of dat niet wil, blijven er altijd nog trucjes over om er het beste van te maken.
* Een probleem in stukjes hakken (salami, triage) zoals ik dat heb beschreven in mijn blog “Sneller redigeren in drie stappen”
* De voordelen beseffen van ‘non-procrastinatie’, zoals: minder stress, efficiënter werken, tijdwinst en lagere kosten.
* Vooruitdenken, plannen, de toekomst visualiseren en de gevolgen van het uitstellen in beeld krijgen.
Ga er maar eens aan staan. Niet uitstellen!
Edwin Kisman
