Wie over kennisintensieve onderwerpen schrijft—bijvoorbeeld het Nederlandse belastingstelsel—kent de feiten, de dwarsverbanden en zijpaadjes en weet waar de valkuilen liggen. Zonder die kennis is het niet mogelijk een serieuze aanbieder van content over zo’n onderwerp te zijn. Een aantal uitgeverijen is erin geslaagd een stap verder te gaan dan het aanleveren van content: zij bouwden een software-schil rond de content die zij leveren. Die uitgeverijen leveren content en software aan de afnemers/gebruikers van hun uitgeefproducten; ik gebruik hier het woord ‘afnemers’ omdat ‘lezers’ de lading niet meer dekt. Daarmee druk ik ook uit dat de relatie tussen de uitgever en de afnemer is veranderd. De software van de uitgever is—in het gunstigste geval—een onmisbaar gereedschap/een tool geworden in het primaire proces van de afnemer. Een hechtere band—met alle commerciële mogelijkheden van dien—is het gevolg. Uitgeverijen die handig omgaan met die hechtere band krijgen meer inzicht in de wensen van hun afnemers en kunnen met dat inzicht hun tools nog beter afstemmen op de behoeftes van de klanten. Er komt in dat zichzelf herhalend proces een moment waarop de afstemming van de software op de wensen van de klant commercieel interessanter wordt dan de content zelf; op dat moment kan de content bij een derde partij/uitgever ingekocht worden. De uitgeverij is dan software-leverancier geworden met een steeds steviger positie in het primaire proces van de afnemer. Wolters Kluwer is daarin—onder leiding van Nancy McKinstry—zeer succesvol. Ook andere uitgeverijen, waaronder ReLex (Elsevier) en Sdu Uitgevers, bewandelen deze weg met succes. Overigens maken de genoemde uitgeverijen ook nog steeds klassieke (digitale) uitgeefproducten. Tot zover het goede nieuws.
Sdu Belasting Office
In het ‘slechte’ nieuws speelt Sdu Uitgevers (verder: Sdu) een belangrijke rol. Begin juli bracht deze uitgeverij naar buiten per 2016 te zullen stoppen met Sdu Belasting Office (SBO), software voor de fiscale aangifte, vooral in gebruik bij accountantskantoren. De aangifte over 2015 zal in 2016 niet met SBO kunnen worden gedaan Bij die beslissing van de uitgeverij heeft meegespeeld dat de software—naar de eisen van deze tijd, of, zo men wil, naar de waan van de dag—zou moeten migreren van de Windows- naar de cloud-versie. Anders gezegd: Sdu vindt dat het platform waarop SBO draait de grenzen van technologische houdbaarheid nadert.
Voorzover mij bekend zijn er maar een handjevol leveranciers van deze specifieke software. De ongelukkige samenloop van omstandigheden—buiten de invloedsfeer van Sdu—doet zich voor, dat ook een andere aanbieder van een soortgelijk product zijn twee bestaande softwarelijnen vervangt door één nieuwe. Dan ‘zijn de rapen gaar’: op het blog van ‘Accountancy van Morgen’ wordt gesproken van ‘crisisoverleg’ met SRA, een netwerkorganisatie van 370 zelfstandige accountantskantoren met 900 vestigingen in Nederland. In het blog staat: “in dit najaar moeten enkele duizenden kantoren met miljoenen aangiftes (gedwongen) migreren naar een nieuw pakket”.
Zwartepieten kent geen winnaars
Ik belde met Sdu om hun versie van het verhaal uit de eerste hand te horen en kreeg keurig houtsnijdende antwoorden op mijn vragen. Sdu heeft aangegeven er alles aan te doen om de ‘gedupeerden’ te helpen, maar blijft bij het standpunt dat er geen software komt voor de aangifte over 2015. Het zwartepieten begint: op het blog Accountancy van Morgen heet het: “Zij [de softwareleveranciers/uitgeverij; ER] behandelen het als een technisch probleem en niet als een verandertraject met alle complexiteit die daarbij komt kijken”. Eerder stelde de auteur van het blog al: “… dat de softwareleveranciers hier veel te lichtvaardig tegenaan kijken”.
Hoe reëel het is dat de SBO-afnemers van hun toeleverancier verwachten dat hij, ongeacht de marktomstandigheden, door gaat met serviceverlening? Hadden de accountants zelf moeten inzien dat het aantal aanbieders van de software tot een onverantwoord laag aantal was geslonken en dat dat hen kwetsbaar maakt? Had Sdu eerder moeten bedenken dat de ICT-ontwikkelingen—migratie naar de cloud—vroeg of laat ook hun producten zou raken? Heeft een uitgeverij van de omvang van Sdu iemand in dienst die dit soort ontwikkelingen volgt en daarover rapporteert? Hoe naïef is het van de accountants om te denken dat financiële motieven geen rol spelen bij toeleveranciers?
Allemaal vragen waarop ik de antwoorden niet heb, maar die wèl van belang zijn voor uitgeverijen die andere producten willen leveren dan de klassieke uitgeefproducten.
